Mały panczenlama nieproszonym gościem

Jak poda­ją nie­za­leż­ne tybe­tań­skie źró­dła z sie­dzi­by XIV Dalaj­la­my w Dha­ram­sa­li, 13-let­ni Gyalt­sen Nor­bu, XI Pan­czen­la­ma mia­no­wa­ny przez wła­dze chiń­skie, przy­był w zeszłym tygo­dniu z sil­ną woj­sko­wą eskor­tą do klasz­to­ru Kum­bum. Więk­szość miesz­kań­ców klasz­to­ru pospiesz­nie go opu­ści­ło.

Wła­dze chiń­skie zmu­si­ły pozo­sta­łych do uczest­nic­twa w ofi­cjal­nej cere­mo­nii, opor­nym gro­żąc wypę­dze­niem z klasz­to­ru. Tybe­tań­scy stu­den­ci, pra­cow­ni­cy admi­ni­stra­cji i robot­ni­cy z odda­lo­nej o 30 km sto­li­cy pro­win­cji, mia­sta Xining (tyb. Tsil­ling), zosta­li rów­nież spę­dze­ni na cere­mo­nię. Wśród Tybe­tań­czy­ków krą­ży­ła nie­spraw­dzo­na plot­ka, jako­by wła­dze chiń­skie pła­ci­ły mni­chom 10 juanów (ok. 1,2 dol.) na gło­wę za pokłon zło­żo­ny XI Pan­czen­la­mie.

Pan­czen­la­ma jest jed­nym z naj­waż­niej­szych hie­rar­chów tybe­tań­skiej szko­ły Gelug (Gelug­spa, popu­lar­nie nazy­wa­na Sek­tą Żół­tych Cza­pek; zwierzch­ni­kiem jest dalaj­la­ma). Kon­tro­lo­wa­nie pan­czen­la­my jest spra­wą klu­czo­wą dla komu­ni­stycz­nych władz chiń­skich, jako że to wła­śnie on odpo­wia­da za roz­po­zna­nie następ­ne­go wcie­le­nia dalaj­la­my oraz za jego wycho­wa­nie i wykształ­ce­nie. Jed­nak Gyalt­sen Nor­bu jest przez więk­szość Tybe­tań­czy­ków uwa­ża­ny za uzur­pa­to­ra. To nie on bowiem, a sze­ścio­let­ni Gen­dun Cho­ekyi Nyima został w 1995 r. roz­po­zna­ny przez XIV Dalaj­la­mę jako jede­na­ste wcie­le­nie pan­czen­la­my. Wła­dze chiń­skie aresz­to­wa­ły wów­czas chłop­ca i jego rodzi­nę — pod pre­tek­stem ich “ochro­ny przed porwa­niem przez tybe­tań­skich sepa­ra­ty­stów” zosta­li oni eskor­to­wa­ni do Peki­nu przez siły bez­pie­czeń­stwa — i na jego miej­sce wysu­nę­ły Gyalt­se­na Nor­bu. Więk­szość bud­dy­stów tra­dy­cji tybe­tań­skiej uzna­je jed­nak za pra­wo­wi­te­go XI Pan­czen­la­mę Gen­du­na Cho­ekyi Nyimę (miej­sce poby­tu jego i jego rodzi­ny pozo­sta­je nie­zna­ne do dziś).

Wizy­ta Gyalt­se­na Nor­bu w klasz­to­rze Kum­bum była czę­ścią jego zapro­gra­mo­wa­nej przez wła­dze podró­ży po pro­win­cji Qin­ghai (pn.-zach. Chi­ny). Chiń­ska agen­cja Xin­hua w rapor­cie wyco­fa­nym z nie­zna­nych powo­dów po pię­ciu godzi­nach poda­ła, że Gyalt­sen Nor­bu spo­tkał się z mat­ką X Pan­czen­la­my, Sonam Drol­mą, a tak­że z przed­sta­wi­cie­la­mi władz pro­win­cji, oraz odwie­dził m.in. rafi­ne­rię i miej­sce budo­wy linii kole­jo­wej w Gol­mud. Na zakoń­cze­nie wizy­ty miał życzyć miesz­kań­com Qin­ghai, aby “cie­szy­li się sta­bil­nym życiem, pro­spe­ru­ją­cą eko­no­mią i jed­no­ścią pomię­dzy róż­ny­mi mniej­szo­ścia­mi naro­do­wy­mi, a tak­że, by postę­po­wa­li dro­gą do chiń­skie­go socja­li­zmu pod prze­wod­nic­twem Komu­ni­stycz­nej Par­tii Chin”. W rapor­cie poda­no też infor­ma­cję, jako­by Gyalt­sen Nor­bu prze­by­wa­jąc w klasz­to­rze Kum­bum miał udzie­lić bło­go­sła­wień­stwa bli­sko 20 tysiąc­om tybe­tań­skich, chiń­skich i mon­gol­skich mni­chów i wier­nych świec­kich.

Potęż­ny klasz­tor Kum­bum poło­żo­ny 30 km na pd.-zach. od sto­li­cy pro­win­cji jest jed­nym z sze­ściu naj­więk­szych klasz­to­rów szko­ły Gelug i miej­scem uro­dzin jej zało­ży­cie­la, wiel­kie­go refor­ma­to­ra reli­gij­ne­go Tsong­kha­py (1357 — 1419). Zgod­nie z dotych­cza­so­wą tra­dy­cją pan­czen­la­mo­wie spę­dza­li kil­ka lat życia w Kum­bum i z regu­ły mie­li popar­cie tam­tej­szych mni­chów. Obec­ny opat klasz­to­ru, Agya Rin­po­cze, odmó­wił zaak­cep­to­wa­nia Gyalt­se­na Nor­bu i pięć lat temu zbiegł z Tybe­tu.