Małżeństwo ekumeniczne

Witam ser­decz­nie, czy mał­żeń­stwo eku­me­nicz­ne zawar­te przez kato­licz­kę i pro­te­stan­ta w koście­le lute­rań­skim jest respek­to­wa­ne przez Kościół Rzym­sko-Kato­lic­ki, tzn. czy kato­licz­ka zacho­wu­je pra­wo do sakra­men­tów w obrę­bie Kościo­ła Rzym­sko-Kato­lic­kie­go? Czy ist­nie­ją inne obostrze­nia nakła­da­ne przez Kościół przed zawar­ciem takie­go związ­ku? Dzię­ku­ję za odpo­wiedź.

Kato­lik zobo­wią­za­ny jest przez kościel­ne­go pra­wo­daw­cę — pod rygo­rem uzna­nia waż­no­ści zawar­te­go związ­ku — do zacho­wa­nia tzw. “for­my kano­nicz­nej”, czy­li zawie­ra­nia mał­żeń­stwa przed upraw­nio­nym pro­bosz­czem. Wyjąt­kiem są mał­żeń­stwa zawie­ra­ne przez kato­li­ków w Kościo­łach wschod­nich (lub innych, któ­rych sytu­acja kano­nicz­na jest porów­ny­wal­na, czy­li w Polce np. Kościo­łem pol­sko­ka­to­lic­kim czy Kościo­łem Sta­ro­ka­to­lic­kim Maria­wi­tów). Mał­żeń­stwo zawar­te przez kato­li­ka w tych Kościo­łach będzie waż­ne (o ile nie zacho­dzą inne prze­szko­dy), choć nie­go­dzi­wie zawar­te.

Kościół kato­lic­ki nie uzna­je nato­miast waż­no­ści związ­ku zawar­te­go przez kato­li­ka wobec księ­dza lute­rań­skie­go. Jeże­li ist­nie­ją poważ­ne przy­czy­ny skła­nia­ją­ce do takie­go kro­ku, nale­ży (oprócz uzy­ska­nia zgo­dy na mał­żeń­stwo mie­sza­ne i wypeł­nie­nie warun­ków z tym zwią­za­nych, o czym poni­żej) zwró­cić się do bisku­pa, za pośred­nic­twem swo­je­go pro­bosz­cza, o dys­pen­sę od zacho­wa­nia for­my kano­nicz­nej. W proś­bie o dys­pen­sę nale­ży wska­zać for­mę zawar­cia mał­żeń­stwa, czy­li zawar­cie mał­żeń­stwa wobec duchow­ne­go lute­rań­skie­go oraz przy­czy­ny takiej proś­by.

Po uzy­ska­niu dys­pen­sy, w uro­czy­sto­ści zawar­cia mał­żeń­stwa w Koście­le lute­rań­skim, może uczest­ni­czyć — o ile zosta­nie zapro­szo­ny, a duchow­ny ewan­ge­lic­ki wyra­zi zgo­dę — tak­że duchow­ny kato­lic­ki. Po uzgod­nie­niu z gospo­da­rza­mi uro­czy­sto­ści może on czy­tać Sło­wo Boże, wygło­sić kaza­nie czy sło­wa zachę­ty, uczest­ni­czyć w modli­twach czy udzie­lić bło­go­sła­wień­stwa. Nato­miast nie­do­pusz­czal­ne było by — z punk­tu widze­nia kato­lic­kie­go — wspól­ne, naprze­mien­ne, czy nastę­pu­ją­ce po sobie przyj­mo­wa­nie od narze­czo­nych słów przy­się­gi mał­żeń­skiej. Nie­do­pusz­czal­ne przez pra­wo kościel­ne jest tak­że orga­ni­zo­wa­nie dru­giej uro­czy­sto­ści, przed lub po kato­lic­kim zawar­ciu mał­żeń­stwa, na któ­rej powta­rza­no by mał­żeń­ską przy­się­gę. Nale­ży dopil­no­wać aby mał­żeń­stwo takie, zawar­te w Koście­le lute­rań­skim za dys­pen­są bisku­pa, zosta­ło wpi­sa­ne do księ­gi ochrzczo­nych w para­fii stro­ny kato­lic­kiej.

Oprócz dys­pen­sy od obo­wiąz­ku zacho­wa­nia for­my kano­nicz­nej, nale­ży uzy­skać zgo­dę bisku­pa na mał­żeń­stwo osób o róż­nej przy­na­leż­no­ści kościel­nej. Warun­kiem jest pod­pi­sa­nie przez stro­nę kato­lic­ką zobo­wią­zań okre­ślo­nych przez kato­lic­kie pra­wo kano­nicz­ne. Stro­na kato­lic­ka win­na oświad­czyć, że jest goto­wa odsu­nąć od sie­bie nie­bez­pie­czeń­stwo utra­ty wia­ry, jak rów­nież zło­żyć szcze­re przy­rze­cze­nie, że uczy­ni wszyst­ko, co w jej mocy, aby wszyst­kie dzie­ci zosta­ły ochrzczo­ne i wycho­wa­ne w Koście­le kato­lic­kim. Stro­na nie­ka­to­lic­ka win­na być o tych zobo­wią­za­niach poin­for­mo­wa­na, nato­miast oby­dwie stro­ny powin­ny być pouczo­ne o celach oraz istot­nych przy­mio­tach mał­żeń­stwa, któ­rych nie może wyklu­czać żad­na ze stron.

Poja­wia się tu jed­nak­ze pro­blem, gdy oby­dwie stro­ny pra­gną — z prze­ko­na­nia — żyć według zasad swo­jej wia­ry. Stro­na nie­ka­to­lic­ka posia­da tak­że zobo­wią­za­nia wobec swo­je­go Kościo­ła. O ile w kwe­stii zacho­wa­nia wia­ry zobo­wią­za­nie stro­ny kato­lic­kiej ma cha­rak­ter bez­wa­run­ko­wy, o tyle pra­wo­daw­ca kościel­ny w obo­wią­zu­ją­cym Kodek­sie nie nakła­da na stro­nę kato­lic­ką w spra­wie wycho­wa­nia dzie­ci bez­wa­run­ko­we­go zobo­wią­za­nia; wyma­ga tyl­ko goto­wo­ści uczy­nie­nia wszyst­kie­go, co w jej mocy, aby dzie­ciom udo­stęp­nić dzie­dzic­two wia­ry kato­lic­kiej. Skła­da­ne oświad­cze­nia i przy­rze­cze­nia stro­ny kato­lic­kiej bio­rą w każ­dym wypad­ku pod uwa­gę upraw­nie­nia stro­ny nie­ka­to­lic­kiej do posza­no­wa­nia jej sumie­nia uro­bio­ne­go w dobrej wie­rze i wyni­ka­ją­cą z pra­wa natu­ral­ne­go tole­ran­cję wza­jem­nych prze­ko­nań. Pod­sta­wo­wym dobrem w tym przy­pad­ku jest dobro ducho­we wier­nych, nie­ro­ze­rwal­ność, jed­ność i świę­tość mał­żeń­ska. Róż­ni­ce w wyzna­wa­niu wia­ry nie mogą bowiem zagra­żać jed­no­ści mał­żeń­skiej; ani pro­wa­dzić z dru­giej stro­ny do indy­fe­ren­ty­zmu, bra­ku wia­ry czy łama­nia sumie­nia mał­żon­ków czy dzie­ci w imię zacho­wa­nia zgo­dy.

W przy­pad­ku zawar­cia mał­żeń­stwa przez kato­li­ka w Koście­le lute­rań­skim bez uzy­ska­nia dys­pen­sy od for­my kano­nicz­nej nale­ży wystą­pić do bisku­pa o uważ­nie­nie takie­go związ­ku. W for­mie zwy­czaj­nej takie uważ­nie­nie może doko­nać się poprzez zło­że­nie przy­się­gi mał­żeń­skiej przed kom­pe­tent­nym pro­bosz­czem; moż­li­we jest zwró­ce­nie się o dys­pen­sę od for­my kano­nicz­nej, wów­czas wyra­że­nie zgo­dy mał­żeń­skiej moż­na pono­wić w jakiej­kol­wiek for­mie publicz­nej. Gdy­by to było nie­moż­li­we pra­wo­daw­ca prze­wi­du­je dro­gę tzw. “uważ­nie­nia w zawiąz­ku” poprzez reskrypt wyda­ny przez kom­pe­tent­ne­go bisku­pa, po speł­nie­niu wyma­gań okre­ślo­nych przy zawie­ra­niu mał­żeń­stwa mie­sza­ne­go.

O mał­żeń­stwach mie­sza­nych wyzna­nio­wo może Pan prze­czy­tać na EAI Eku­me­nizm pl:

:: Ślub róż­nych wyznań

:: Zmia­na wyzna­nia i mał­żeń­stwo z kato­licz­ka

:: Mał­żeń­stwo kato­lic­ko-bap­ty­stycz­ne

:: Ślub kato­licz­ki z zie­lo­no­świat­kow­cem

:: Zob. też Dyrek­to­rium eku­me­nicz­ne nn 143–160

Piotr Timus