Mennonici i reformowani — kolejny etap uzdrawiania ran w rodzinie

Mię­dzy­na­ro­do­wą Kon­fe­ren­cję Men­no­nic­ką repre­zen­to­wał jej pre­zy­dent J. Nel­son Kray­bill oraz sekre­tarz gene­ral­ny pastor César Gar­cía, a tak­że trzech innych teo­lo­gów John D. Roth (USA), Tho­mas Yoder Neu­feld (Kana­da) i Han­spe­ter Jec­ker (Szwaj­ca­ria). Z ramie­nia Świa­to­wej Wspól­no­ty Kościo­łów Refor­mo­wa­nych (WCRC) w spo­tka­niu udział wziął ks. Chris Fer­gu­son, sekre­tarz gene­ral­ny WARC, ks. Phi­lip Vinod Peacock oraz ks. Peter Detwil­ler. Spo­tka­nie odby­ło się pod­czas obrad Komi­te­tu Wyko­naw­cze­go WARC.

Right remem­be­ring, mutu­al recon­ci­lia­tion and inten­tio­nal col­la­bo­ra­tion will be the dri­ving prio­ri­ties of a new dia­lo­gue with the Men­no­ni­te World Con­fe­ren­ce.https://t.co/kTg6nFUWQ2

— WCRC (@Reformedcomunio) May 13, 2019

Bila­te­ral­ne roz­mo­wy odby­ły się w sym­bo­licz­nym miej­scu i cza­sie, a mia­no­wi­cie w Klasz­to­rze Kap­pel, któ­ry przed refor­ma­cją był waż­nym ośrod­kiem cyster­sów, a dziś jest ośrod­kiem edu­ka­cyj­no-szko­le­nio­wym Kościo­ła ewan­ge­lic­ko-refor­mo­wa­ne­go Kan­to­nu Zurych­skie­go. W pobli­żu Klasz­to­ru Kap­pel doszło do dwóch waż­nych bitew w okre­sie refor­ma­cji – pod­czas dru­giej bitwy pod Kap­pel (1531) zgi­nął Ulrich Zwin­gli, któ­ry zaini­cjo­wał szwaj­car­ski nurt refor­ma­cji i był współ­od­po­wie­dzial­ny za prze­śla­do­wa­nie ana­bap­ty­stów. Z kolei idee refor­ma­cyj­ne w Klasz­to­rze Kap­pel roz­po­wszech­niał naj­słyn­niej­szy bodaj­że jego zakon­nik – Hein­rich Bul­lin­ger, któ­ry po śmier­ci Zwin­glie­go zastą­pił go w Zury­chu.

W tym roku refor­mo­wa­ni w Szwaj­ca­rii i poza nią obcho­dzą Rok Zwin­glie­go z oka­zji 500 lat od wpro­wa­dze­nia refor­ma­cji w Zury­chu.

Refor­mo­wa­ni i ana­bap­ty­ści są gałę­zia­mi tego same­go drze­wa. Ana­bap­ty­stycz­ne prze­ko­na­nia, któ­re były kie­dyś kon­tro­wer­syj­ne tak jak dobro­wol­ne człon­ko­stwo w Koście­le i odrzu­ce­nie kary śmier­ci są teraz akcep­to­wa­ne przez wie­le chrze­ści­jań­skich grup – stwier­dził Jec­ker. Z kolei ame­ry­kań­ski teo­log men­no­nic­ki Roth uzu­peł­nił, że przez wie­ki men­no­ni­ci zwy­kli postrze­gać się przez pry­zmat ofiar, jed­nak ten obraz nie pasu­je do dzi­siej­szych cza­sów.

Jako refor­mo­wa­ni mamy tra­gicz­ną prze­szłość z men­no­ni­ta­mi. Naj­wyż­szy czas na odpo­wied­nie upa­mięt­nie­nie i pojed­na­nie. Oby­dwie gru­py dzia­ła­ły w jed­nym ruchu, a póź­niej nastą­pił roz­łam nie­zgo­dy – zazna­czył ks. Chris Fer­gu­son. Wtó­ro­wał mu ks. Peacock: I tak oto jeste­śmy dziś razem – refor­mo­wa­ni i meno­ni­ci – sie­dząc przy wspól­nym sto­le, ale roz­łą­cze­ni przez wspól­ną histo­rię.

Pod­czas spo­tka­nia w Szwaj­ca­rii nie zabra­kło innych sym­bo­licz­nych momen­tów. Refor­mo­wa­no-men­no­nic­ka dele­ga­cja odwie­dzi­ła klu­czo­we dla wspól­nej histo­rii miej­sca w Zury­chu, głów­nie męczeń­stwa pierw­szych człon­ków ruchu ana­bap­ty­stycz­ne­go, z któ­re­go póź­niej wyod­ręb­ni­li się tak­że men­no­ni­ci. Jed­nym z takich miejsc jest brzeg nad rze­ką Lim­mat, gdzie w stycz­niu 1527 roku doko­na­no pierw­sze­go wyro­ku śmier­ci na ana­bap­ty­ście – Felik­sie Man­zu, byłym współ­pra­cow­ni­ku Zwin­glie­go, któ­ry poma­gał Zwin­glie­mu w tłu­ma­cze­niu Pisma Świę­te­go (zresz­tą w tłu­ma­cze­nie Biblii Zurych­skiej zaan­ga­żo­wa­nych było wie­lu póź­niej­szych ana­bap­ty­stów). Ogło­szo­ny przez bur­mi­strza Zury­chu wyrok śmier­ci wyko­na­no nie­zwłocz­nie, a zapi­ski z egze­ku­cji spo­rzą­dzał wspo­mi­na­ny już Hein­rich Bul­lin­ger. Man­za pró­bo­wa­no nawra­cać w wię­zie­niu (tak­że sam Zwin­gli), a gdy ten odmó­wił kat zwią­zał go, zabrał na łódź i w obec­no­ści miesz­kań­ców mia­sta, w tym i rodzi­ny ska­za­ne­go, wrzu­cił do rze­ki. Jesz­cze na łód­ce refor­mo­wa­ni kazno­dzie­je pró­bo­wa­li Man­za namó­wić do zmia­ny poglą­dów, ale jak wspo­mi­na Bul­lin­ger, nawet mat­ka Man­za i jego bra­cia woła­li znad brze­gu, aby pozo­stał wier­ny. Manz był jed­nym z pierw­szych refor­mo­wa­nych, któ­rzy przy­ję­li świa­do­my chrzest (1525).

Pró­by upa­mięt­nie­nia pierw­szych ana­bap­ty­stów podej­mo­wa­no w Zury­chu w latach 50. XX wie­ku, jed­nak rada miej­ska odrzu­ci­ła pro­po­zy­cję. Dopie­ro pod­czas obcho­dów 500. rocz­ni­cy uro­dzin Hein­ri­cha Bul­lin­ge­ra (2004), Kościół ewan­ge­lic­ko-refor­mo­wa­ny dopro­wa­dził do upa­mięt­nie­nia ana­bap­ty­stycz­nych męczen­ni­ków, uzna­jąc histo­rycz­ną winę i błąd. W miej­scu egze­ku­cji Man­za i wie­lu innych ana­bap­ty­stów umiesz­czo­no tabli­cę pamiąt­ko­wą. Uzdra­wia­nie pamię­ci roz­po­czę­to jed­nak wcze­śniej, a jed­nym z waż­niej­szych momen­tów było nabo­żeń­stwo pamię­ci, któ­re odby­ło się w zurych­skim Gros­smün­ster w 1983 roku na zakoń­cze­nie 10-let­nie­go dia­lo­gu refor­mo­wa­no-bap­ty­stycz­ne­go.

Na płasz­czyź­nie nie­ofi­cjal­nej dia­log refor­mo­wa­no-men­no­nic­ki nie roz­po­czął się w maju br., a ma znacz­nie dłuż­szą histo­rię głów­nie w wymia­rze para­fial­nym. W Holan­dii ist­nie­ją nawet zbo­ry tzw. fede­ra­cji przy­mie­rza men­no­nic­ko-refor­mo­wa­ne­go, w któ­rych wspól­nie modlą się wier­ni oby­dwu deno­mi­na­cji. Na wyspie Ame­land ist­nie­je „unij­na” para­fia, któ­rą kie­ru­je refor­mo­wa­na pani pastor.

Oprócz cen­tral­nych wysił­ków na rzecz pojed­na­nia i upa­mięt­nie­nia prze­śla­do­wa­nych men­no­ni­tów odby­wa­ły się rów­nież kan­to­nal­ne i lokal­ne uro­czy­sto­ści, któ­rych celem było przy­po­mnie­nie cier­pień men­no­ni­tów oraz wzmoc­nie­nie pro­ce­sów pojed­na­nia.

“Gro­wing for­gi­ve­ness”
It took abo­ut 490 years for govern­ment offi­cials in Bern, Swit­zer­land, to ask for for­gi­ve­ness for per­se­cu­tion of Ana­bap­ti­sts in the region.
by @mwcmmhttps://t.co/CrQTkhB0Z9 pic.twitter.com/BPPYvHpwKf

— Ana­bap­tist Wit­ness (@anabapwitness) June 13, 2019

Lute­ra­nie prze­pro­si­li

Men­no­ni­tów prze­śla­do­wa­li nie tyl­ko refor­mo­wa­ni, ale tak­że lute­ra­nie i rzym­scy kato­li­cy.

Pod­czas 11. Zgro­ma­dze­nia Ogól­ne­go Świa­to­wej Fede­ra­cji Lute­rań­skiej w Stut­t­gar­cie (2010) lute­ra­nie prze­pro­si­li men­no­ni­tów repre­zen­to­wa­nych przez Świa­to­wą Kon­fe­ren­cję Men­no­nic­ką za prze­śla­do­wa­nia z cza­sów refor­ma­cji.

---

Gale­ria