Siedem dekad ekumenicznej odysei — Światowa Rada Kościołów obchodzi 70. urodziny

Trud­na histo­ria

Przy­go­to­wa­nia do 70-lecia trwa­ły dłu­go, a ich zwień­cze­niem jest nie tyl­ko papie­ska wizy­ta w Gene­wie, ale i sze­reg dzia­łań podej­mo­wa­nych przez ŚRK na rzecz pogłę­bie­nia dia­lo­gu eku­me­nicz­ne­go nie tyl­ko ponad podzia­ła­mi, ale mimo podzia­łów w poszu­ki­wa­niu wspól­nej płasz­czy­zny ducho­wej wymia­ny, współ­pra­cy i roz­mo­wy.

Wię­cej: Cen­tral­ne obcho­dy 70-lecia ŚRK z udzia­łem Patriar­chy Bar­tło­mie­ja

70+

70 lat ŚRK jak w zwier­cia­dle poka­zu­je wzlo­ty i upad­ki glo­bal­ne­go ruchu eku­me­nicz­ne­go. Pla­ny mię­dzy­na­ro­do­wej orga­ni­za­cji róż­nych tra­dy­cji wyzna­nio­wych poja­wia­ły się już w latach 20. XX wie­ku, m.in. dzię­ki ini­cja­ty­wie Eku­me­nicz­ne­go Patriar­cha­tu Kon­stan­ty­no­po­la. Już na prze­ło­mie 1937/38 roku zade­cy­do­wa­no o powo­ła­niu ŚRK. Powo­ła­no nawet Komi­tet Tym­cza­so­wy ŚRK, jed­nak wybuch II woj­ny świa­to­wej opóź­nił pro­jekt, któ­ry uro­czy­ście zain­au­gu­ro­wa­no w 1948 roku w Amster­da­mie.

Pro­jekt ŚRK nie powstał spon­ta­nicz­nie, a był owo­cem modlitw i wytę­żo­nej pra­cy wie­lu zaan­ga­żo­wa­nych chrze­ści­jan, któ­rzy nie­raz wbrew swo­im macie­rzy­stym wspól­no­tom, anga­żo­wa­li się w spra­wy abso­lut­nie pio­nier­skie. ŚRK ma swo­je korze­nie w Świa­to­wej Kon­fe­ren­cji Misyj­nej w Edyn­bur­gu (1910), w Ruchu Wia­ra i Ustrój (skon­cen­tro­wa­nym na dia­lo­gu teo­lo­gicz­nym) i ruchu Prak­tycz­ne­go Chrze­ści­jań­stwa. Do tego docho­dzi­ły takie ini­cja­ty­wy jak Mię­dzy­na­ro­do­wa Rada Misyj­na (owoc Kon­fe­ren­cji Misyj­nej z Edyn­bur­ga), Świa­to­wy Zwią­zek Kościo­łów na rzecz Poko­ju jak i Świa­to­wa Rada na rzecz Wycho­wa­nia wyro­sła z XIX-wiecz­ne­go ruchu szkó­łek nie­dziel­nych.

Po co komu ŚRK?

Na I Zgro­ma­dze­niu Ogól­nym i zało­ży­ciel­skim ŚRK repre­zen­to­wa­nych było 147 Kościo­łów z 44 państw – dziś do ŚRK nale­ży 350 Kościo­łów z ok. 600 milio­na­mi wier­nych, głów­nie tra­dy­cji pro­te­stanc­kiej, ale są rów­nież Kościo­ły przed­chal­ce­doń­skie i nie­któ­re Kościo­ły pra­wo­sław­ne. Zacho­dzą­ce prze­mia­ny poli­tycz­ne, spo­łecz­ne, zwią­za­ne z eman­cy­pa­cją glo­bal­ne­go Połu­dnia, pro­ce­sy seku­la­ry­za­cyj­ne spra­wi­ły, że prak­tycz­nie z deka­dy na deka­dę ŚRK sta­wa­ła się coraz bar­dziej róż­no­rod­na.

Kościół rzym­sko­ka­to­lic­ki nie nale­ży do ŚRK, jed­nak wpierw nie­ofi­cjal­nie, a po Sobo­rze Waty­kań­skim II poprzez ofi­cjal­nych obser­wa­to­rów towa­rzy­szy misji ŚRK. Trze­cia już papie­ska wizy­ta jest kolej­nym przy­kła­dem uzna­nia Kościo­ła rzym­skie­go dla glo­bal­ne­go ruchu eku­me­nicz­ne­go, co jesz­cze 70 lat temu było zupeł­nie nie­wy­obra­żal­ne.

Posze­rza­nie for­mu­ły ŚRK nie zawsze ozna­cza­ło pogłę­bia­nie chrze­ści­jań­skie­go poro­zu­mie­nia – co rusz poja­wia­ły się i wciąż powsta­ją kon­flik­ty w spra­wach spo­łecz­nych i teo­lo­gicz­nych. Róż­ne poj­mo­wa­nie urzę­du (ordy­na­cja kobiet w nie­któ­rych Kościo­łach) czy inny sto­su­nek do wyzwań spo­łecz­nych (kwe­stia sto­sun­ku do śro­do­wisk LGBT) pro­wa­dzi­ły do ostrych tarć w łonie ŚRK, z któ­rej wyco­fa­ły się nie­któ­re Kościo­ły pra­wo­sław­ne, w tym Buł­gar­ska i Gru­ziń­ska Cer­kiew Pra­wo­sław­na, ale tak­że Patriar­chat Moskiew­ski.

ŚRK zaan­ga­żo­wa­na jest rów­nież we wspie­ra­nie uchodź­ców. Nie jest to nowa ini­cja­ty­wa zwią­za­na z obec­nie trwa­ją­cym kry­zy­sem, ale dzia­łal­ność wpi­sa­na od począt­ku w dzie­je orga­ni­za­cji – po II woj­nie świa­to­wej to wła­śnie ŚRK anga­żo­wa­ła się w pomoc ofia­rom. To rów­nież ŚRK oraz jej Kościo­ły człon­kow­skie wal­czy­ły na fron­to­wej linii prze­ciw­ko apar­the­ido­wi. Do dziś ŚRK zabie­ra głos w waż­nych spra­wach poli­ty­ki mię­dzy­na­ro­do­wej, któ­re mają istot­ne impli­ka­cje teo­lo­gicz­ne: pra­wa czło­wie­ka, w tym wol­ność reli­gij­na i temat prze­śla­do­wa­nia chrze­ści­jan, eko­lo­gia, bie­da i nie­rów­no­ści spo­łecz­ne, sytu­acja na Bli­skim Wscho­dzie i w Zie­mi Świę­tej, sytu­acja na Pół­wy­spie Kore­ań­skim (ostat­nie Zgro­ma­dze­nie Ogól­ne odby­ło się w 2013 roku w pół­noc­no­ko­re­ań­skim Busan) i wie­le innych.

W jakimś sen­sie kon­tro­wer­sje w łonie ŚRK odzwier­cie­dla­ją nie tyl­ko trud­no­ści ruchu eku­me­nicz­ne­go w ogó­le, ale i przy­po­mi­na­ją o kon­flik­tach toczo­nych na are­nie mię­dzy­na­ro­do­wej, cho­ciaż­by na forum Orga­ni­za­cji Naro­dów Zjed­no­czo­nych. Wobec spa­da­ją­cej licz­by wier­nych w Kościo­łach Pół­no­cy, ŚRK wyda­je się bar­dziej potrzeb­na wła­śnie Zacho­do­wi niż bied­ne­mu Połu­dniu.

Kie­dyś było odwrot­nie – to Kościo­ły z Afry­ki czy Azji zabie­ga­ły o mię­dzy­na­ro­do­we zacze­pie­nie i uczest­nic­two w glo­bal­nym dia­lo­gu. Dziś to kra­je Euro­py i Ame­ry­ki w znacz­nie więk­szym stop­niu są obsza­ra­mi misyj­ny­mi niż np. Afry­ka, w któ­rej dziś bije ser­ce glo­bal­ne­go chrze­ści­jań­stwa. Tym bar­dziej na pierw­szy plan wysu­wa­ją się zagad­nie­nia, któ­re dla tam­te­go regio­nu są nie­odzow­ne.

Nie bez powo­du hasłem obcho­dów ŚRK są sło­wa „Iść wspól­nie, słu­żyć spra­wie­dli­wo­ści i poko­jo­wi”.

Uwa­ga! Z oka­zji swo­ich 70. uro­dzin i papie­skiej wizy­ty Świa­to­wa Rada Kościo­łów udo­stęp­ni­ła nie­od­płat­nie wszyst­kie doku­men­ty dia­lo­gu eku­me­nicz­ne­go z Kościo­łem rzym­sko­ka­to­lic­kim, któ­re powsta­ły w cią­gu jej dzia­łal­no­ści, a tak­że 300 innych zdi­gi­ta­li­zo­wa­nych doku­men­tów eku­me­nicz­nych oraz naj­now­szy numer Ecu­me­ni­cal Review .

» Ekle­zjo­lo­gicz­ne zna­cze­nie ŚRK (stro­na Pol­skiej Rady Eku­me­nicz­nej)

---

Gale­ria