Krzyż upamiętniający ludobójstwo Ormian

Redak­cja Eku­me­nicz­ne­go Ser­wi­su Infor­ma­cyj­ne­go kosciol.pl pre­zen­tu­je list otwar­ty, któ­ry otrzy­ma­li­śmy od jed­ne­go z naszych czy­tel­ni­ków, skie­ro­wa­ny do Amba­sa­do­ra Tur­cji w Pol­sce.

Kra­ków — Radwa­no­wi­ce, 3 mar­ca 2004 r.Jego Eks­ce­len­cja­Can­dan Aze­rAm­ba­sa­dor Tur­cji w Pol­sceEks­ce­len­cjo, Sza­now­ny Panie Amba­sa­do­rze!Po zapo­zna­niu się z pisma­mi i ust­ny­mi wypo­wie­dzia­mi Pana Amba­sa­do­ra skie­ro­wa­ny­mi do władz w spra­wie Chacz­ka­ru- Ormiań­skie­go “Kamie­nia Krzy­żo­we­go” w Kra­ko­wie, przed­sta­wiam z moral­ne­go obo­wiąz­ku- jako jeden z ini­cja­to­rów usta­wie­nia owe­go Krzy­ża oraz jako kra­jo­wy dusz­pa­sterz Ormian, peł­nią­cy posłu­gę z nomi­na­cji Jego Emi­nen­cji Pry­ma­sa Pol­ski — nastę­pu­ją­ce stanowisko:Stwierdzenia Pana Amba­sa­do­ra, zaprze­cza­ją­ce ludo­bój­stwu, któ­re rząd turec­ki doko­nał na Ormia­nach w 1915 r., są nie­ste­ty nie tyl­ko kłam­stwa­mi histo­rycz­ny­mi, ale i znie­wa­ga­mi wobec 1, 5 milio­na bar­ba­rzyń­sko pomor­do­wa­nych osób. Ofia­ra­mi tego sys­te­ma­tycz­ne­go i odgór­nie ste­ro­wa­ne­go ludo­bój­stwa była nie­win­na lud­ność cywil­na, w tym tak­że bisku­pi, kapła­ni i zakon­ni­ce Kościo­ła Kato­lic­kie­go obrząd­ku ormiań­skie­go i Apo­stol­skie­go Kościo­ła Ormiań­skie­go. Pań­skie stwier­dze­nia to typo­we dzia­ła­nie rzą­du turec­kie­go, któ­ry od 90 lat nie potra­fi roz­li­czyć się ze swo­ją histo­rią, a któ­ry i dziś tak­że odpo­wie­dzial­ny jest za łama­nie praw czło­wie­ka, tor­tu­ro­wa­nie więź­niów poli­tycz­nych, okrut­ne meto­dy wobec Kur­dów oraz oku­pa­cję Cypru.

Sza­nu­jąc kul­tu­rę i tra­dy­cje turec­ką, ubo­le­wam, że dzia­łal­ność Pana Amba­sa­do­ra — a zwłasz­cza doma­ga­nie się usu­nię­cia z napi­su na Krzy­żu Ormiań­skim słów “ludo­bój­stwo”, “Tur­cja”; i “rok 1915” — przy­po­mi­na dzia­łal­ność amba­sa­do­ra pew­ne­go nie­ist­nie­ją­ce­go już mocar­stwa. Amba­sa­dor ten tak­że inge­ro­wał w wewnętrz­ne spra­wy pol­skie, w tym też w spra­wy tablic pamiąt­ko­wych, ile­kroć poja­wia­ły się na nich sło­wa: “Katyń”, “Sybir”, “ludo­bój­stwo na Wscho­dzie” czy “mor­dy NKWD”.

Co do praw­dy histo­rycz­nej, to nie ma sza­nu­ją­ce­go się histo­ry­ka na świe­cie, któ­ry twier­dził­by, że ludo­bój­stwo nie jest fak­tem histo­rycz­nym. Podob­nie jest w Pol­sce; vide: pra­ce nauko­we śp. ks. prof. dr hab. Bole­sła­wa Kumo­ra z Kato­lic­kie­go Uni­wer­sy­te­tu Lubel­skie­go oraz prof. dr hab. Andrze­ja Piso­wi­cza i doc. dr hab. Krzysz­to­fa Stop­ki z Uni­wer­sy­te­tu Jagiel­loń­skie­go. Kłam­stwo Tur­cji w spra­wie ludo­bój­stwa Ormian przy­po­mi­na nie­ste­ty “kłam­stwo oświę­cim­skie”, mówią­ce, że nie było komór gazo­wych w KL Auschwitz — Bir­ke­nau. Nawia­sem mówiąc, to dru­gie kłam­stwo jest w wie­lu kra­jach ści­ga­ne z mocy pra­wa. W tej spra­wie zde­cy­do­wa­nie wypo­wie­dzia­ła się Unia Euro­pej­ska, któ­rej Pol­ska od 1 maja 2004 r. będzie człon­kiem. 18 czerw­ca 1987 r. Par­la­ment Euro­pej­ski w Stras­bur­gu przy­jął rezo­lu­cję sta­wia­ją­cą Tur­cji, któ­ra ubie­ga­ła się o człon­ko­stwo w EWG, czte­ry warun­ki. Jed­nym z nich było uzna­nie ludo­bój­stwa popeł­nio­ne­go na naro­dzie ormiań­skim.

Rów­nież 15 listo­pa­da 2000 r. ten sam Par­la­ment Euro­pej­ski, a ści­ślej mówiąc Rada Euro­pej­ska, uchwa­li­ła, że warun­kiem przy­ję­cia Tur­cji do Unii Euro­pej­skiej jest uzna­nie wspo­mnia­ne­go ludo­bój­stwa. Punkt nr 10 tej rezo­lu­cji brzmi:“Parlament Euro­pej­ski wzy­wa rząd turec­ki i turec­kie Wiel­kie Zgro­ma­dze­nie Naro­do­we do zaję­cia bar­dziej przy­chyl­ne­go sta­no­wi­ska wobec ormiań­skiej mniej­szo­ści, któ­ra do dziś sta­no­wi waż­ną cześć spo­łe­czeń­stwa Tur­cji. W szcze­gól­no­ści cho­dzi o publicz­ne uzna­nie ludo­bój­stwa popeł­nio­ne­go na Ormia­nach w Tur­cji jesz­cze przed powsta­niem tego pań­stwa turec­kie­go, któ­re ist­nie­je do chwi­li obecnej”.Publicznie w tej spra­wie wypo­wie­dział się Pre­zy­dent Alek­san­der Kwa­śniew­ski, któ­ry 15 listo­pa­da 2001 r. odwie­dził Mau­zo­leum Ofiar Ludo­bój­stwa w Erewanie:“Ludobójstwo Ormian w 1915 r. jest fak­tem. My, Pola­cy, dobrze rozu­mie­my, co się wyda­rzy­ło. Faszy­stow­skie Niem­cy prze­pro­wa­dzi­ły Holo­caust na naszych ziemiach”.Wiele państw uzna­ło fakt ludo­bój­stwa doko­na­ne­go na Ormia­nach w Tur­cji. Wśród nich są człon­ko­wie NATO, jak np. Fran­cja, Wło­chy, Bel­gia i Gre­cja, a tak­że inne kra­je jak np. Rosja, Argen­ty­na czy Liban. Ostat­nio do nich dołą­czy­ła też Szwaj­ca­ria, co sta­ło się- war­to to pod­kre­ślić- na apel Kościo­łów chrze­ści­jań­skich.

W spra­wie ludo­bój­stwa wypo­wie­dzie­li się wszy­scy wiel­cy syno­wie Kościo­ła Kato­lic­kie­go obrząd­ku ormiań­skie­go, w śp. Józef Teo­do­ro­wicz, arcy­bi­skup lwow­ski, a zara­zem sena­tor i poseł Dru­giej Rze­czy­po­spo­li­tej. Krzy­że i tabli­ce z uży­ciem sło­wa “ludo­bój­stwo”- co widzia­łem na wła­sne oczy- znaj­du­ją się w kościo­łach we Fran­cji i w Papie­skim Kole­gium w Rzy­mie. Jako naocz­ny świa­dek mogę zaświad­czyć, że Ojciec Świę­ty Jan Paweł II w cza­sie wizy­ty apo­stol­skiej w Arme­nii odwie­dził Mau­zo­leum Ofiar Ludo­bój­stwa, a 27 wrze­śnia 2001 r. w kate­drze w Ecz­mia­dzy­nie pod­pi­sał z Kato­li­ko­sem Gare­gi­nem II, zwierzch­ni­kiem Apo­stol­skie­go Kościo­ła Ormiań­skie­go, wspól­ną deklarację:“Eksterminacja Ormian chrze­ści­jan, uzna­wa­na powszech­nie za pierw­sze ludo­bój­stwo XX stu­le­cia, a póź­niej zagła­da wie­lu tysię­cy pod pano­wa­niem minio­ne­go reżi­mu tota­li­tar­ne­go- to tra­ge­die nadal żywe w pamię­ci współ­cze­sne­go poko­le­nia. Ci nie­win­ni ludzie, wymor­do­wa­ni bez żad­ne­go powo­du, nie zosta­li kano­ni­zo­wa­ni, ale z pew­no­ścią wie­lu z nich było wyznaw­ca­mi i męczen­ni­ka­mi dla imie­nia Chry­stu­sa. Modli­my się o wiecz­ny odpo­czy­nek ich dusz i usil­nie wzy­wa­my wier­nych, aby nigdy nie zapo­mnie­li zna­cze­nia ich ofia­ry”. Wcze­śniej, bo 9 listo­pa­da 2000 r. w Waty­ka­nie Ojciec Świę­ty Jan Paweł II i Kato­li­kos Gare­gin II pod­pi­sa­li inne oświad­cze­nie, któ­re bez nie­do­mó­wień stwierdza:“Na począt­ku XX w. ludo­bój­stwo popeł­nio­ne na Ormia­nach sta­ło się zapo­wie­dzią dal­szych okrop­no­ści tego wie­ku. Dwie kolej­ne woj­ny świa­to­we, nie­zli­czo­ne woj­ny lokal­ne i z roz­my­słem orga­ni­zo­wa­ne masa­kry spo­wo­do­wa­ły śmierć milio­nów wier­nych”.

Wobec tych dekla­ra­cji dys­ku­sja, czy wol­no użyć sło­wo “ludo­bój­stwo”, czy nie, jest bez­przed­mio­to­wa, a sło­wa Ojca Świę­te­go Jana Paw­ła II “usil­nie wzy­wa­my wier­nych, aby nigdy nie zapo­mnie­li zna­cze­nia ich ofia­ry” są moral­nym obo­wiąz­kiem dla każ­de­go kato­li­ka, nie­za­leż­nie od obrządku.Szanowny Panie Amba­sa­do­rze! Wzy­wam Pana, aby zanie­chał Pan dal­szych inge­ren­cji w nasze wewnętrz­ne spra­wy. Z wyra­za­mi sza­cun­kuKs. Kano­nik Tade­usz Isa­ko­wicz-Zale­ski