Mariawicka msza i muzyka u radomskich luteran

Nabo­żeń­stwo poprze­dził Eku­me­nicz­ny Kon­cert Pasyj­ny, pod­czas któ­re­go pie­śni wiel­ko­post­ne i muzy­kę litur­gicz­ną zapre­zen­to­wał lokal­ny Chór Ewan­ge­lic­ki im. Oska­ra Kol­ber­ga oraz Chór Mariae Vitam Kościo­ła Sta­ro­ka­to­lic­kie­go Maria­wi­tów w RP.

Litur­gia roz­po­czę­ła się od obrzę­dów Nie­dzie­li Pal­mo­wej, w tym poświę­ce­nia pale­mek. Przed roz­po­czę­ciem Mszy kapłan M. Feli­cjan Szym­kie­wicz, pro­boszcz Para­fii Kościo­ła Sta­ro­ka­to­lic­kie­go Maria­wi­tów w Wierz­bi­cy, pozdro­wił zgro­ma­dzo­nych zapra­sza­jąc do wspól­na modli­twy.

W lute­rań­skim koście­le w Rado­miu roz­po­czę­ły się obrzę­dy Nie­dzie­li Pal­mo­wej oraz Msza Świę­ta wg litur­gii Kościo­ła Sta­ro­ka­to­lic­kie­go Maria­wi­tów. To pierw­sze takie wyda­rze­nie w histo­rii mia­sta #maria­wi­tyzm #lute­ra­nizm pic.twitter.com/azqYxHqoOM

— ekumenizm.pl (@ekumenizmpl) March 23, 2024

W kaza­niu pod­kre­ślił fun­da­ment wia­ry chrze­ści­jań­skiej, wykra­cza­ją­cy poza powierz­chow­ne świę­to­wa­nie. Wska­zał na Chry­stu­sa jako ratu­nek i nadzie­ję dla zagu­bio­ne­go grzesz­ni­ka.

Chry­stus nie chce być palem­ką, nie chce być jedy­nie samym Hosan­na. On chce być cichy, chce zba­wić świat, rato­wać giną­ce­go czło­wie­ka. On daje nam sie­bie w Sło­wie i Sakra­men­cie — mówił w kaza­niu kapł. M. Feli­cjan pic.twitter.com/h4CXG3oFsd

— ekumenizm.pl (@ekumenizmpl) March 23, 2024

Według wstęp­ne­go pla­nu nabo­żeń­stwa maria­wic­kie w Rado­miu będą odby­wać się w sobo­ty co dwa tygo­dnie o godz. 17:00.

Oprócz Rado­mia msze maria­wic­kie odpra­wia­ne są tak­że w innych kościo­łach lute­rań­skich – co mie­siąc w koście­le św. Mar­ci­na w Kra­ko­wie, raz w roku w koście­le Prze­mie­nie­nia Pań­skie­go w Nowym Sączu oraz wg ogło­szeń w koście­le ewan­ge­lic­kim w Kut­nie.

Skąd msza maria­wic­ka w lute­rań­skim koście­le?

Na tere­nie Rado­mia nie ist­nie­je para­fia maria­wic­ka – naj­bliż­sza znaj­du­je się w Wierz­bi­cy odda­lo­nej ok. 20 km od Rado­mia. Jed­nak na tere­nie Rado­mia miesz­ka­ją rodzi­ny maria­wic­kie i sym­pa­ty­cy maria­wi­ty­zmu, któ­rzy pro­si­li obec­ne­go pro­bosz­cza kapła­na Mate­usza M. Feli­cja­na Szym­kie­wi­cza o moż­li­wość odpra­wia­nia nabo­żeństw w Rado­miu. Para­fia maria­wic­ka w Wierz­bi­cy zwró­ci­ła się z ofi­cjal­ną proś­bą do Rady Para­fial­nej Para­fii Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skiej w Rado­miu, któ­ra pozy­tyw­nie odpo­wie­dzia­ła na proś­bę maria­wi­tów.

Co wię­cej, „spra­wa maria­wic­ka” poja­wi­ła się nawet jako punkt obrad dorocz­ne­go, spra­woz­daw­cze­go Zgro­ma­dze­nia Para­fial­ne­go, któ­re zgo­dzi­ło się na użyt­ko­wa­nie kościo­ła przez maria­wi­tów. Jest to o tyle szcze­gól­ne, gdyż decy­zja o udo­stęp­nie­niu kościo­ła inne­mu wyzna­niu leży zasad­ni­czo jedy­nie w gestii Rady Para­fial­nej po otrzy­ma­niu zgo­dy bisku­pa die­ce­zjal­ne­go.

Pra­wo­sław­ni, adwen­ty­ści, ewan­ge­li­kal­ni i dziś maria­wi­ci…

Gościn­ność eku­me­nicz­na moc­no wpi­sa­na jest w histo­rię radom­skich ewan­ge­li­ków. Jak powie­dział w roz­mo­wie z ekumenizm.pl pro­boszcz Para­fii ks. Woj­ciech Rud­kow­ski, Para­fia radom­ska przez dzie­się­cio­le­cia gości­ła w swo­ich pomiesz­cze­niach wspól­no­tę pra­wo­sław­ną, a zaczę­ło się jesz­cze w cza­sach nie­miec­kiej oku­pa­cji. Pra­wo­sław­ni zor­ga­ni­zo­wa­li kapli­cę cer­kiew­ną w ple­ba­ni lute­rań­skiej przy ul. Miko­ła­ja Reja i dopie­ro w 1992 roku opu­ści­li lute­rań­skie budyn­ki, prze­no­sząc się do nowo wybu­do­wa­nej cer­kwi św. Miko­ła­ja przy ul. War­szaw­skiej.

Tak­że w budyn­kach para­fial­nych odby­wa­ły się przez dwa lata nabo­żeń­stwa Kościo­ła Adwen­ty­stów Dnia Siód­me­go do momen­tu naby­cia przez adwen­ty­stów swo­jej kapli­cy.

W koście­le lute­rań­skim w Rado­miu odby­wa­ją się też uro­czy­sto­ści ślub­ne i żałob­ne innych Kościo­łów, głów­nie ewan­ge­li­kal­nych, jed­nak po raz pierw­szy odpra­wio­ne zosta­nie nabo­żeń­stwo z Sakra­men­tem Ołta­rza inne­go wyzna­nia niż ewan­ge­lic­ko-augs­bur­skie.

Na mar­gi­ne­sie war­to dodać, że Para­fia w Rado­miu powią­za­na jest unią per­so­nal­ną z Para­fią w Kiel­cach, któ­ra posia­da Eku­me­nicz­ną Świą­ty­nię Poko­ju. Jest to ewan­ge­lic­ki kościół Świę­tej Trój­cy współ­użyt­ko­wa­ny obec­nie przez lute­ran i zie­lo­no­świąt­kow­ców. W prze­szło­ści kościół uży­wa­ny był rów­nież przez pol­sko­ka­to­li­ków i meto­dy­stów.

Eku­me­nizm w Rado­miu

Mię­dzy­wy­zna­nio­wa dzia­łal­ność eku­me­nicz­na w Rado­miu sku­pia się zasad­ni­czo wokół para­fii lute­rań­skiej. W mie­ście nie odby­wa­ją się inne wyda­rze­nia eku­me­nicz­ne. Wyjąt­kiem było nabo­żeń­stwo eku­me­nicz­ne w Radom­skim Semi­na­rium Duchow­nym w roku 2023, któ­re­go ini­cja­to­rem biskup radom­ski Marek Solar­czyk.

Waż­nym i sta­łym wyda­rze­niem eku­me­nicz­nym jest dzia­łal­ność Chó­ru Ewan­ge­lic­kie­go im. Oska­ra Kol­ber­ga, któ­ry od począt­ku miał cha­rak­ter eku­me­nicz­ny.

Do chó­ru nale­żą chrze­ści­ja­nie aż z sied­miu róż­nych Kościo­łów z Rado­mia i oko­lic, w tym oprócz ewan­ge­li­ków, tak­że rzym­scy kato­li­cy, ewan­ge­li­kal­ni, pra­wo­sław­ni i od nie­daw­na maria­wi­ta – pro­boszcz wierz­bic­kiej para­fii, kapłan M. Feli­cjan. Dyry­gent­ką chó­ru jest ks. Kata­rzy­na Rud­kow­ska, wika­ria Para­fii Ewan­ge­lic­ko-Augs­bur­skiej w Rado­miu i Kiel­cach.

Maria­wi­tyzm (i nie tyl­ko) na zie­mi radom­skiej

W samym Rado­miu nigdy nie ist­nia­ła para­fia maria­wic­ka – ano płoc­ka ani feli­cja­now­ska, ale już na zie­mi radom­skiej maria­wi­ci byli obec­ni i są aktyw­ni do dziś. 20 km od Rado­mia znaj­du­je się Para­fia Kościo­ła Sta­ro­ka­to­lic­kie­go Maria­wi­tów pw. Prze­mie­nie­nia Pań­skie­go w Wierz­bi­cy. Jest to naj­młod­sza para­fia maria­wic­ka w Pol­sce, któ­ra nie powsta­ła wraz z unie­za­leż­nie­niem się ruchu maria­wic­kie­go od Rzy­mu na począt­ku XX wie­ku, ale dopie­ro w latach 70. XX wie­ku w wyni­ku roz­ła­mu w lokal­nej wspól­no­cie rzym­sko­ka­to­lic­kiej. Ofi­cjal­ne ery­go­wa­nie para­fii nastą­pi­ło w 1977 roku.

Mię­dzy okre­sem rzym­sko­ka­to­lic­kim a maria­wic­kim para­fia funk­cjo­no­wa­ła jako nie­za­leż­na wspól­no­ta kato­lic­ka – część wier­nych nie chcia­ła wra­cać do Kościo­ła rzym­sko­ka­to­lic­kie­go i w 1968 roku zwró­co­no się do władz Kościo­ła Sta­ro­ka­to­lic­kie­go Maria­wi­tów o przy­sła­nie kapła­na.

Jed­nak histo­ria maria­wi­ty­zmu w regio­nie jest znacz­nie dłuż­sza ze wzglę­du na dzia­łal­ność kapła­na Sta­ni­sła­wa M. Fide­li­sa Szo­kal­skie­go, wywo­dzą­ce­go się z zie­mi san­do­mier­skiej kapła­na maria­wi­ty. Kapłan zało­żył para­fię w Prę­do­ci­nie koło Iłży, gdzie powstał drew­nia­ny kościół zbu­do­wa­ny sta­ra­niem maria­wi­tów. Zabyt­ko­wy budy­nek został zbu­rzo­ny w latach 60. Przy­po­mi­nał on wyglą­dem dzia­ła­ją­cy do dziś kościół maria­wic­ki w Łanach na Lubelsz­czyź­nie, gdzie wciąż odpra­wia­ne są msze maria­wic­kie.

W tym koście­le znaj­du­je się do dziś tabli­ca upa­mięt­nia­ją­ca kapła­na Szo­kal­skie­go, któ­ry przez lata był pro­bosz­czem para­fii w Lubli­nie, jed­nak jego dzia­łal­ność roz­cią­ga­ła się na bar­dzo roz­le­głe tere­ny dzi­siej­szych woje­wództw mazo­wiec­kie­go, świę­to­krzy­skie­go i lubel­skie­go. War­to pod­kre­ślić, że jed­no­cze­śnie z dzia­łal­no­ścią misyj­ną i dusz­pa­ster­ską, duchow­ny roz­wi­jał pla­ców­ki cha­ry­ta­tyw­ne – maria­wic­kie ochron­ki, m. in. w Ostrow­cu Świę­to­krzy­skim i w Iłży. Wię­cej infor­ma­cji o dzie­jach maria­wi­ty­zmu na zie­mi radom­skiej moż­na zna­leźć na face­bo­oko­wej stro­nie “Maria­wi­ci w Rado­miu”.

Nale­ży odno­to­wać fakt, że sama Iłża – mimo iż obec­nie jest jed­no­rod­na wyzna­nio­wo – zwią­za­na jest z histo­rią pol­skiej refor­ma­cji. To wła­śnie z Iłżą wywo­dzi się pierw­szy pol­ski duchow­ny lute­rań­ski – Jakub z Iłży (młod­szy), począt­ko­wo nauczy­ciel szko­ły para­fial­nej w Iłży, pro­fe­sor Aka­de­mii Kra­kow­skiej i lute­rań­ski kazno­dzie­ja. Jego ucznio­wie dzia­ła­li póź­niej na zie­mi radom­skiej, mało­pol­skiej i świę­to­krzy­skiej jako kazno­dzie­je lute­rań­scy i refor­mo­wa­ni. Sam Jakub z Iłży uciekł przed prze­śla­do­wa­nia­mi do Wro­cła­wia, jed­nak zmarł w Tar­now­skich Górach, gdzie objął naj­star­szą na Gór­nym Ślą­sku para­fię ewan­ge­lic­ką.

---

Gale­ria