8 maja z berlińską Ewangelicką Jednotą Braterską

W stycz­niu tego roku biskup Kościo­ła Evan­ge­li­sche Bru­eder­ge­me­ine (Ewan­ge­lic­ka Jed­no­ta Bra­ter­ska) oraz ks. The­odor Cle­mens zapro­sił ks. Miro­sła­wa Jelin­ka i ks. Wie­rę Jeli­nek do przy­by­cia do Ber­li­na na uro­czy­sto­ści 60-lecia zakoń­cze­nia II woj­ny świa­to­wej. Ks. Miro­sław Jeli­nek został popro­szo­ny o wygło­sze­nie kaza­nia pod­czas nabo­żeń­stwa eku­me­nicz­ne­go współ­or­ga­ni­zo­wa­ne­go przez pięć para­fii ewan­ge­lic­kich: bra­ter­ską, dwie unij­ne oraz dwie refor­mo­wa­ne z oka­zji 60. rocz­ni­cy zakoń­cze­nia II woj­ny świa­to­wej.

Para­fia Jed­no­ty Bra­ter­skiej jest wyjąt­ko­wo cie­ka­wą wspól­no­tą, ponie­waż znaj­du­je się w Rixdor­fie, dziel­ni­cy zało­żo­nej przez cze­skich egzu­lan­tów, któ­ra pier­wot­nie była wio­ską a dziś zosta­ła wchło­nię­ta przez aglo­me­ra­cję ber­liń­ską. Człon­ko­wie para­fii wto­pi­li się w nie­miec­kie spo­łe­czeń­stwo na tyle, że nie mówią już po cze­sku, jed­nak­że tra­dy­cja i pamięć po przod­kach jest nie­wia­ry­god­nie żywa. Wśród wyso­kich blo­ków zacho­wa­no nawet sto­do­ły, w któ­rych orga­ni­zu­je się małe wyda­rze­nia kul­tu­ral­ne.

Obcho­dy 60 lecia zakoń­cze­nia II woj­ny świa­to­wej odby­ły się w kon­tek­ście zadu­my i nakła­nia­nia uczest­ni­ków wyda­rze­nia do wła­snych prze­my­śleń. Tak też były zorien­to­wa­ne wyda­rze­nia zwią­za­ne z para­fią Jed­no­ty. W pobli­żu Rixdorf odby­ła się wysta­wa „Tie­fe Spu­ren” (Głę­bo­kie Śla­dy) przed­sta­wia­ją­ca histo­rię wypę­dzeń pod­czas ostat­nich wojen. Eks­po­na­ta­mi na wysta­wie były w dużej mie­rze histo­rie ludz­kie a nie przed­mio­ty. Eks­po­na­ty były jedy­nie ele­men­tem towa­rzy­szą­cym, świad­kiem nie­szczę­ścia. I tak na przy­kład kilu cen­ty­me­tro­wy Bart Simp­son stał obok histo­rii męż­czy­zny, któ­ry musiał ucie­kać z domu, zosta­wia­jąc żonę i syna. Jego syn dał mu tę figur­kę a ojciec nie roz­sta­wał się z nią tak dłu­go, póki nie mógł jej zwró­cić po ponow­nym złą­cze­niu się z rodzi­ną. Histo­rię dzie­ciń­stwa wypę­dzo­nej rodzi­ny nie­miec­kiej z Mazur krył sło­ik pełen świe­że­go mazur­skie­go mio­du.

Celem wysta­wy było przed­sta­wie­nie Ber­li­na jako mia­sta uciecz­ko­we­go począw­szy od prze­śla­do­wań człon­ków Jed­no­ty, dziś miesz­ka­ją­cych w Rixdorf, aż po dziś dzień, gdy chce być mia­stem otwar­tym dla potrze­bu­ją­cych oraz dawać świa­dec­two budo­wa­nia świa­do­mo­ści na nowo po okru­cień­stwach wojen.

Jed­no­tę ber­liń­ską sil­nie łączy z tema­tem wypę­dzeń postać Jana Amo­sa Komeń­skie­go, któ­ry doznał wie­lo­let­niej tułacz­ki i śmier­ci na obczyź­nie skut­kiem prze­śla­do­wań kon­tre­for­ma­cyj­nych. Jego postać i jego nauka były przy­po­mnia­ne zarów­no w sobo­tę pod­czas wie­czor­nej modli­twy, jak i w nie­dzie­lę na nabo­żeń­stwie eku­me­nicz­nym. W spo­sób natu­ral­ny przy­wo­ła­no pamięć o Lesz­nie jako o mie­ście uciecz­ko­wym Komeń­skie­go i wie­lu ewan­ge­li­ków.

Nabo­żeń­stwo eku­me­nicz­ne 8 maja mia­ło bar­dzo szcze­gól­ny cha­rak­ter. W jego pro­wa­dze­niu bar­dzo duży udział mie­li świec­cy człon­ko­wie wszyst­kich pię­ciu para­fii. Star­si przy­po­mnie­li to, co dzia­ło się z nimi w dniu 7 i 8 maja 1945 r. Młod­si czy­ta­li frag­men­ty Pisma i nie odsu­nię­to od tego przed­sta­wi­cie­la osób nie­peł­no­spraw­nych. Nabo­żeń­stwu towa­rzy­szył mło­dzie­żo­wy zespół muzycz­no-wokal­ny poru­sza­ją­cy tema­ty istot­ne dla dzi­siej­sze­go spo­łe­czeń­stwa nie­miec­kie­go a więc przede wszyst­kim współ­ży­cie w wie­lo­et­nicz­nym tyglu.

Bar­dzo istot­ny wymiar miał począ­tek nabo­żeń­stwa. Wszy­scy duchow­ni weszli na nabo­żeń­stwo trzy­ma­jąc w ręku bia­łe róże. Były one sym­bo­lem mani­fe­sta­cji anty­fa­szy­stów sprzed II woj­ny świa­to­wej, krwa­wo stłu­mio­nej przez nazistów.Bardzo waż­ne sło­wa padły z ust bp. Cle­men­sa. Zwró­cił on uwa­gę na isto­tę prze­ba­cze­nia Chry­stu­sa umie­ra­ją­ce­go na krzy­żu. Przy­po­mniał, że chrze­ści­ja­nie sto­ją­cy przed krzy­żem, przy­zna­ją­cy się do winy i żału­ją­cy swe czy­ny mogą pro­sić o wyba­cze­nie. Obec­ność osób z Pol­ski na tym nabo­żeń­stwie była poru­sza­ją­ca, ponie­waż nie­miec­cy chrze­ści­ja­nie z para­fii orga­ni­zu­ją­cej te obcho­dy mie­li oka­zję pro­sić o wyba­cze­nie Boga wobec Pola­ków.

W modli­twach zarów­no świec­kich, jak i duchow­nych w spo­sób dobit­ny mówio­no o uczci­wym przy­zna­niu, że woj­na wyszła z nie­miec­kiej zie­mi i nie było prób zała­ga­dza­nia wymo­wy tej uczci­wej roz­mo­wy całej wspól­no­ty wobec Boga. Pro­szo­no też wspól­nie o bło­go­sła­wień­stwo dla kra­jów sąsia­du­ją­cych „a szcze­gól­nie dla Pol­ski i Czech”.

Istot­nym ele­men­tem nabo­żeń­stwa była pieśń otwie­ra­ją­ca nabo­żeń­stwo. Była to pieśń Die­tri­cha Ban­ho­ef­fe­ra, wro­cław­skie­go księ­dza ewan­ge­lic­kie­go zamor­do­wa­ne­go przez nazi­stów. Po niej na prze­mian kobie­ty i męż­czyź­ni odczy­ta­li razem Psalm 27: „Pan świa­tło­ścią i zba­wie­niem moim”.

Jak wspo­mnia­no wcze­śniej ks. Miro­sław Jeli­nek wygło­sił kaza­nie na frag­ment Ewan­ge­lii według św. Jana 21,15–19, w któ­rym poru­szył kwe­stię zaufa­nia do samych sie­bie w kon­tek­ście wytrwa­nia przy Chry­stu­sie i moż­li­wo­ści nawró­ce­nia. Ks. Wie­ra Jeli­nek udzie­li­ła nato­miast po pol­sku bło­go­sła­wień­stwa człon­kom wszyst­kich para­fii.

W swym krót­kim sło­wie bp. Cle­mens przy­po­mniał o tym, że wła­śnie w ten dzień w Niem­czech roz­po­czął się Rok Pol­ski. Wspo­mniał też o akcji usta­wia­nia bia­łych świe­czek w łań­cuch prze­ci­na­ją­cy Ber­lin, co mia­ło być sym­bo­lem sprze­ci­wu wobec ruchów neo­na­zi­stow­skich. Zapa­lo­ne świecz­ki były tak­że obec­ne na nabo­żeń­stwie.

Lin­ki.:

Para­fia Ewan­ge­lic­ko-Refor­mo­wa­na w Zelo­wie

Ber­liń­ska Ewan­ge­lic­ka Jed­no­ta Bra­ter­ska

Ewan­ge­lic­ka Jed­no­ta Bra­ter­ska w Niem­czech