Christos woskries — Chrystus zmartwychwstał!

Nie­dzie­la Zmar­twych­wsta­nia Pań­skie­go zakoń­czy­ła Wiel­ki Tydzień i roz­po­czę­ła okres wiel­ka­noc­ny u chrze­ści­jan wschod­nich, posłu­gu­ją­cych się juliań­skim kalen­da­rzem litur­gicz­nym. W tym roku uro­czy­stość Zmar­twych­wsta­nia Pań­skie­go przy­pa­dła 1 maja.

W Wiel­ki Czwar­tek w cer­kwiach pra­wo­sław­nych i grec­ko­ka­to­lic­kich cele­bro­wa­na była uro­czy­sta Eucha­ry­stia, czy­li Litur­gia św. Bazy­le­go Wiel­kie­go, odpra­wia­na tyl­ko dzie­sięć razy w roku. Pod koniec nabo­żeń­stwa głów­ni cele­bran­si doko­na­li obrzę­du umy­cia nóg dwu­na­stu męż­czy­znom.

W Wie­li Pią­tek wier­ni bra­li udział w nabo­żeń­stwie wie­czor­nym, w cza­sie któ­re­go wysłu­cha­no czy­tań ze Sta­re­go i Nowe­go Testa­men­tu. Przy śpie­wie pie­śni pogrze­bo­wych kapła­ni wynie­śli na śro­dek cer­kwi płasz­cze­ni­cę, czy­li tka­ni­nę wzo­ro­wa­ną na cału­nie turyń­skim, przed­sta­wia­ją­cą zło­że­nie Chry­stu­sa do gro­bu. Na pamiąt­kę pogrze­bu Zba­wi­cie­la zebra­ni obe­szli dooko­ła cer­kwie, nio­sąc płasz­cze­ni­cę, któ­rą następ­nie uca­ło­wa­li i ado­ro­wa­li do póź­nych godzin wie­czor­nych.

W Wiel­ką Sobo­tę wier­ni jesz­cze raz prze­szli z płasz­cze­ni­cą wokół cer­kwi, następ­nie cele­bro­wa­na była Litur­gia św. Bazy­le­go Wiel­kie­go. W trak­cie modli­twy kapła­ni zmie­ni­li stro­je, ciem­ne obru­sy przy­kry­wa­ją­ce ołtarz i pul­pi­ty zdję­to, zastę­pu­jąc je bia­ły­mi. Zosta­ła wte­dy odczy­ta­na pierw­sza wiel­ka­noc­na Ewan­ge­lia. W Wiel­ką Sobo­tę odby­ło się bło­go­sła­wień­stwo pokar­mów, wier­ni w koszy­kach przy­no­si­li głów­nie nabiał pie­czy­wo i wędli­ny.

Naj­waż­niej­sza uro­czy­stość wiel­ka­noc­na to tzw. jutrz­nia Zmar­twych­wsta­nia, w cza­sie któ­rej wier­ni wcze­śnie rano spo­tka­li się w cer­kwiach. Litur­gię poprze­dza­ły pro­ce­sje wokół świą­ty­ni, przy biciu dzwo­nów nie­sio­no Ewan­ge­lię oraz iko­ny Chry­stu­sa Zmar­twych­wsta­łe­go. Po zakoń­cze­niu pro­ce­sji kapła­ni trzy­krot­nie puka­li do drzwi cer­kwi oraz trzy razy oznaj­mia­li świa­tu: „Chry­stus zmar­twych­wstał!” Pod­czas litur­gii roz­brzmie­wał wie­lo­krot­nie tzw. tro­pa­rion pas­chal­ny, czy­li wezwa­nie „Chri­stos woskres” — „Chry­stus zmar­twych­wstał”.

Pod­czas tego nabo­żeń­stwa poświę­co­no „artos”, czy­li chleb pszen­ny, na któ­rym wyobra­żo­ny jest wize­ru­nek Chry­stu­sa zmar­twych­wsta­łe­go. Przez cały tydzień jest on wysta­wio­ny w cer­kwiach, aż do naj­bliż­szej nie­dzie­li św. Toma­sza, po czym zosta­je on roz­da­ny wier­nym.

W Sano­ku uro­czy­sto­ściom Nie­dzie­li Zmar­twych­wsta­nia w kate­drze pra­wo­sław­nej Świę­tej Trój­cy prze­wod­ni­czył bp Adam Dubec. Trwa­ły one kil­ka godzin, roz­po­czę­ły się wcze­śnie rano. Tak­że w cer­kwi grec­ko­ka­to­lic­kiej odby­ła się kil­ku­go­dzin­na litur­gia pod prze­wod­nic­twem ks. Ire­ne­usza Kon­dro­wa. Po zakoń­cze­niu nabo­żeństw wszy­scy uczest­ni­cy litur­gii prze­szli do domów, gdzie w gro­nie rodzin­nym dalej świę­to­wa­no naj­waż­niej­szą uro­czy­stość chrze­ści­jań­ską. Aż do Pięć­dzie­siąt­ni­cy, czy­li do Zesła­nia Ducha Świę­te­go, wier­ni pozdra­wia­ją się wezwa­niem „Chri­stos woskries”.

Zdję­cia: ks. Witold Pobie­dziń­ski, (1) uro­czy­sto­ści Zmar­twych­wsta­nia Pań­skie­go w kate­drze pra­wo­sław­nej w Sano­ku; (2) uro­czy­sto­ści Zmar­twych­wsta­nia Pań­skie­go w cer­kwi grec­ko­ka­to­lic­kiej.