Co przyciąga katolickich konwertytów?

Co przy­cią­ga ludzi do Kościo­ła rzym­sko­ka­to­lic­kie­go?

Takie pyta­nie zadał na łamach szwaj­car­skie­go dzien­ni­ka Neue Zür­cher Zeitung (NZZ) Micha­el Meier, budu­jąc opo­wieść o zna­nych kon­wer­ty­tach na kato­li­cyzm, głów­nie z obsza­ru anglo­sa­skie­go i nie­miec­ko­ję­zycz­ne­go.

Głów­na część arty­ku­łu poświę­co­na jest J. D. Vance’owi, obec­ne­mu kan­dy­da­to­wi Par­tii Repu­bli­kań­skiej na wice­pre­zy­den­ta USA, o któ­rym też sze­ro­ko infor­mo­wa­li­śmy na ekumenizm.pl.

Meier przy­po­mi­na, że kon­wer­sja Vance’a na kato­li­cyzm zgra­ła się cza­so­wo z inną kon­wer­sją – Van­ce od zacie­kłe­go prze­ciw­ni­ka Trum­pa stał się pło­mien­nym wyznaw­cą trum­pi­zmu. Van­ce wycho­wy­wa­ny w ewan­ge­li­kal­nym pro­te­stan­ty­zmie, zali­czył fazę ate­izmu, by w 2019 roku, czy­li nie­speł­na pięć lat temu, przy­jąć kato­lic­ki chrzest w klasz­to­rze domi­ni­kań­skim w Cin­cin­na­ti. – Masku­li­ni­za­cja wyglą­du zewnętrz­ne­go wyra­ża [u Vance’a] zaostrze­nie poli­tycz­no-moral­nych pozy­cji: zde­cy­do­wa­ne ‘nie’ wobec abor­cji, euta­na­zji, praw osób LGBT, zasad­ni­cze ‘tak’ dla tra­dy­cyj­ne­go mode­lu rodzi­ny, zaha­mo­wa­nia nie­le­gal­nej imi­gra­cji oraz pro­tek­cjo­ni­stycz­nej poli­ty­ki han­dlo­wej – kon­klu­du­je autor.

Meier zazna­cza, że kon­ser­wa­tyw­ni kato­li­cy w USA zdo­by­wa­ją coraz więk­szy wpływ, szcze­gól­nie w Sądzie Naj­wyż­szym. Kato­li­cyzm Vance’a ma być bar­dziej zasad­ni­czy od wizji kato­li­cy­zmu pre­zen­to­wa­nej przez pre­zy­den­ta Joe Bide­na czy nawet papie­ża Fran­cisz­ka.- Swo­ją wia­rę kato­lic­ką Van­ce opi­su­je jako for­mę sprze­ci­wu, jako kontr­kul­tu­rę wobec wypra­nej z sen­su libe­ral­nej eli­ty (…) Kan­dy­dat na wice­pre­zy­den­ta nale­ży do nowej, post­li­be­ral­nej pra­wi­cy, eli­ty, któ­ra wła­śnie pro­du­ku­je licz­nych kon­wer­ty­tów i gro­zi pod­ko­pa­niem demo­kra­cji – stwier­dza Meier.

Autor wyra­ża opi­nię, że rady­kal­ni chrze­ści­ja­nie łączą anty­li­be­ral­ną poli­ty­kę z kato­lic­kim inte­gry­zmem, któ­ry chce pod­po­rząd­ko­wać insty­tu­cje pań­stwo­we dok­try­nie kato­lic­kiej. Pocho­dzą­cy z róż­nych wyznań pro­te­stanc­kich kon­wer­ty­ci na kato­li­cyzm mają być zatem wojow­ni­ka­mi „w posta­ci mora­li­stów, kul­tu­ro­wych pesy­mi­stów i pro­ro­ków nie­szczę­ścia, któ­rzy toczą naboż­ne woj­ny kul­tu­ro­we.”

Ewan­ge­licz­ki, któ­re sta­ją się kato­licz­ka­mi

Oprócz Vance’a, Meier wymie­nia kil­ka innych nazwisk, ale na szcze­gól­ną uwa­gę zasłu­gu­ją dwie Niem­ki, byłe ewan­ge­licz­ki – publi­cyst­ka Gabrie­le Kuby oraz Chri­sta Meves, psy­cho­te­ra­peut­ka i autor­ka wie­lu ksią­żek.

Oby­dwie kobie­ty, któ­re prze­szły jakiś czas temu na kato­li­cyzm, są zna­ny­mi posta­cia­mi kon­ser­wa­tyw­nej niszy nie­miec­kie­go kato­li­cy­zmu, chęt­nie poka­zy­wa­ny­mi w opo­zy­cji do więk­szo­ści kobiet doma­ga­ją­cych się otwar­cia i reform w Koście­le w ramach dro­gi syno­dal­nej i poza nią. Kuby jest autor­ką książ­ki „Tęsk­no­ta kon­wer­tyt­ki za świę­ty­mi kapła­na­mi”, a Meves publi­ku­je tek­sty, w któ­rych grzmi prze­ciw­ko „gen­de­ry­za­cji” i „homo­sek­su­ali­za­cji” spo­łe­czeń­stwa. NZZ przy­ta­cza cytat z jed­nej publi­ka­cji Meves: „Wypeł­nia­jąc swo­je bio­lo­gicz­ne zada­nie kobie­ta ma natu­ral­ne pra­gnie­nie pod­dań­stwa, a męż­czy­zna pra­gnie­nie zdo­byw­cy i pano­wa­nia.”

Jed­nak Kuby i Meves nie są jedy­ny­mi kon­wer­tyt­ka­mi z Nie­miec. Kato­licz­ką inne­go typu, wpi­su­ją­cą się w głów­ny nurt nie­miec­kie­go kato­li­cy­zmu jest Beatri­ce von Weiz­säc­ker, cór­ka legen­dar­ne­go pre­zy­den­ta Richar­da von Weiz­säc­ke­ra, bli­sko zwią­za­ne­go z Kościo­łem ewan­ge­lic­kim. Beatri­ce von Weiz­säc­ker, któ­ra zasia­da­ła w waż­nych orga­nach Kościo­ła Ewan­ge­lic­kie­go w Niem­czech prze­szła w 2020 roku na kato­li­cyzm jed­nak nie z przy­czyn kul­tu­ro­wo-ide­olo­gicz­nych, ale ducho­wych. W kato­li­cy­zmie zna­la­zła poczu­cie zado­mo­wie­nia, któ­re­go nie mogła doświad­czyć w Koście­le ewan­ge­lic­kim. Co wię­cej, nie ukry­wa­ła przy tym, że jest les­bij­ką i opo­wia­da się za libe­ra­li­za­cją sta­no­wi­ska Kościo­ła kato­lic­kie­go w postu­la­tach, któ­re w Koście­le ewan­ge­lic­kim już daw­no są uwzględ­nio­ne.

Mar­tin Meier ilu­stru­je krót­ko por­tre­ty rów­nież innych kon­wer­ty­tów, w tym nor­we­skie­go pisa­rza i lau­re­ata lite­rac­kiej Nagro­dy Nobla Jona Fos­se czy byłe­go pre­mie­ra Tony’ego Bla­ira, oraz kil­ku innych osób.

Nie­wy­god­ny kato­li­cyzm?

Cie­ka­we w ana­li­zie Meie­ra jest uka­za­nie kato­li­cy­zmu jako alter­na­ty­wy dla zmę­czo­nych róż­no­rod­no­ścią pro­te­stan­tów, tęsk­nią­cych nie tyl­ko za moral­nym rygo­ry­zmem i jasnym struk­tu­ra­mi, ale też poszu­ku­ją­cych for­my bun­tu wobec „tego świa­ta”. Nie jest to obser­wa­cja nowa, gdyż zna­na jest cho­ciaż­by ze świa­dectw angiel­skich kon­wer­ty­tów porzu­ca­ją­cych angli­ka­nizm na rzecz kato­li­cy­zmu, szcze­gól­nie w cza­sach, kie­dy decy­zja ta wią­za­ła się jesz­cze ze spo­łecz­nym ostra­cy­zmem.

Inte­re­su­ją­ce w tym feno­me­nie są nie tyle aspek­ty ści­śle reli­gij­ne, co ide­olo­gicz­ne, uka­zu­ją­ce daną tra­dy­cję reli­gij­ną jako narzę­dzie kul­tu­ro­twór­cze lub nie­zbęd­ne do ukształ­to­wa­nia jej alter­na­tyw­nej posta­ci.

Podob­ne mecha­ni­zmy dzia­ła­ją rów­nież w przy­pad­ku kon­wer­sji pro­te­stan­tów na pra­wo­sła­wie, ale też z kato­li­cy­zmu na rady­kal­ne wyzna­nia pro­te­stanc­kie. Inny zupeł­nie cha­rak­ter mają kon­wer­sje kato­li­ków na wyzna­nia pro­te­stanc­kie głów­ne­go nur­tu, któ­re znacz­nie czę­ściej są rezul­ta­tem poszu­ki­wań rze­czy­wi­sto­ści ducho­wej nie­ko­niecz­nie ska­ta­lo­go­wa­nej i zero-jedyn­ko­wej.