Nowe opactwo — benedyktyński klasztor Matki Bożej w Gaussan

12 wrze­śnia Sto­li­ca Apo­stol­ska pod­nio­sła do ran­gi opac­twa bene­dyk­tyń­ski klasz­tor Mat­ki Bożej w Gaus­san, we fran­cu­skiej die­ce­zji Car­cas­son­ne. Klasz­tor ten został zało­żo­ny 10 lat temu przez mni­chów z opac­twa Mat­ki Bożej w Font­gom­bault. Pier­szym opa­tem został dom Marc Doat, dotych­cza­so­wy prze­or.

Być może nale­ża­ło­by przy­po­mnieć, że do istot­nej spe­cy­fi­ki życia bene­dyk­tyń­skie­go nale­ży dale­ko posu­nię­ta auto­no­mia poszcze­gól­nych opactw. W rze­czy samej zakon bene­dyk­tyń­ski jest kon­fe­de­ra­cją takich auto­no­micz­nych wspól­not, któ­re są jak­by samo­dziel­ny­mi rodzi­na­mi rzą­dzo­ny­mi przez ojców, czy­li opa­tów. Ist­nie­je jesz­cze pew­na struk­tu­ra pośred­nia. Klasz­to­ry powią­za­ne ze sobą nie­ja­ko gene­alo­gicz­nie, tzn. wywo­dzą­ce się ze wspól­ne­go dla nich wszyst­kich macie­rzy­ste­go opac­twa two­rzą tzw. kon­gre­ga­cję.

Naj­słyn­niej­szą we Fran­cji jest Kon­gre­ga­cja Sole­smes. Po nie­sław­nej rewo­lu­cji roku 1789 życie mni­sze zosta­ło cał­ko­wi­cie uni­ce­stwio­ne, wie­le klasz­to­rów zruj­no­wa­nych w sen­sie jak naj­bar­dziej dosłow­nym. Odno­wa bene­dyk­ty­nów zaczę­ła się od pew­ne­go die­ce­zjal­ne­go kapła­na, Pro­spe­ra Gueran­ge­ra. Obe­zna­ny z licz­nych lek­tur z prze­szło­ścią zako­nu, sko­rzy­stał z oka­zji zaku­pu daw­ne­go prze­ora­tu poło­żo­ne­go w jego rodzin­nych stro­nach, w Sole­smes. Takie były w latach 30-tych XIX począt­ki tej kon­gre­ga­cji. Pomi­mo tego, że w cza­sach III repu­bli­ki, w tym na sku­tek anty­ka­to­lic­kich ustaw „libe­ral­ne­go’ pań­stwa, mni­si musie­li kil­ka­krot­nie opusz­czać to opac­two, w tym na począt­ku minio­ne­go stu­le­cia całe 20 lat spę­dza­jąc na emi­gra­cji w Anglii, roz­wój był impo­nu­ją­cy. Dziś do kon­gre­ga­cji nale­ży 30 klasz­to­rów, w któ­rych miesz­ka bli­sko 800 mni­chów i 300 mni­szek, gdyż kon­gre­ga­cja ma tak­że gałąź żeń­ską.

Klasz­to­ry sole­smeń­skie cechu­je styl życia kon­tem­pla­cyj­ny i głę­bo­kie umi­ło­wa­nie litur­gii. To tutaj doko­na­no sze­ro­kiej odno­wy cho­ra­łu gre­go­riań­skie­go. Wie­lu naj­słyn­niej­szych bada­czy tego śpie­wu było sole­smeń­ski­mi mni­cha­mi. Jed­nak wspól­no­ty nie ogra­ni­cza­ły się tyl­ko do teo­re­tycz­nych stu­diów – cho­rał gre­go­riań­ski, łaci­na są do dziś codzien­nym spo­so­bem gło­sze­nia chwa­ły Bożej we Mszy św. i Litur­gii Godzin.

W 1948 roku gru­pa mni­chów z Sole­smes przy­by­ła do Font­gom­bault, 60 km na wschód od Poitiers, aby pod­jąć tam tra­dy­cje mona­stycz­ną się­ga­ją­cą roku 1091, o czym świad­czy prze­pięk­ny, romań­ski kościół. Szyb­ki roz­wój tej nowej wspól­no­ty umoż­li­wił już w kil­ka lat póź­niej utwo­rze­nie tam samo­dziel­ne­go opac­twa., a następ­nie ufun­do­wa­nie nowych klasz­to­rów; w latach 70-tych w Ran­dol, w pobli­żu Cler­mont – Fer­rand, a w latach 80-tych w Triors, w oko­li­cach Lyonu. W roku 1975, choć z bólem, zde­cy­do­wa­no się tam w duchu posłu­szeń­stwa, przy­jąć zre­for­mo­wa­ną litur­gię. Kie­dy jed­nak naj­pierw w 1984 roku poja­wi­ła się moż­li­wo­ści czę­ścio­we­go, a od 1988 peł­ne­go powro­tu do litur­gii tra­dy­cyj­nej wyko­rzy­sta­no je skwa­pli­wie zarów­no w opac­twach Font­gom­bault i Ran­dol, jaki i w, wte­dy jesz­cze prze­ora­cie, Triors. Wkrót­ce rów­nież ten klasz­tor został opac­twem, a mni­si z tych trzech wspól­not utwo­rzy­li kolej­ne prze­ora­ty: w 1994 we wspo­mnia­nym na począt­ku Gaus­san i w 1999 w Cle­ar Cre­ek, w sta­nie Okla­ho­ma.

Ta zadzi­wia­ją­ca płod­ność ducho­wa gałę­zi font­gom­bij­skiej, pie­lę­gnu­ją­cej ide­ały św. Bene­dyk­ta i dom Gueran­ge­ra poprzez cele­bra­cję kla­sycz­ne­go rytu rzym­skie­go i odma­wia­nie w Litur­gii Godzin psał­te­rza ści­śle według wska­zań regu­ły, wyróż­nia się nie tyl­ko na tle całej kon­fe­de­ra­cji Bene­dyk­tyń­skiej, ale tak­że i pozo­sta­łych opactw Kon­gre­ga­cji Sole­smes, trwa­ją­cych przy rycie zre­for­mo­wa­nym, wśród któ­rych, w okre­sie poso­bo­ro­wym jedy­nie samo opac­two sole­smeń­skie zało­ży­ło w 1998 nowy prze­orat na Litwie.