Oświecenie ideologicznie niedopuszczalne

Patriar­chat Moskiew­ski uwa­ża, że pro­jekt pre­am­bu­ły do kon­sty­tu­cji euro­pej­skiej jest histo­rycz­nie nie­ade­kwat­ny. Pra­wo­sław­ni wyda­li w tej kwe­stii spe­cjal­ne oświad­cze­nie, w któ­rym pod­kre­śla­ją, że pro­jekt kon­sty­tu­cji pomi­ja mil­cze­niem rolę chrze­ści­jań­stwa w powsta­niu cywi­li­za­cji euro­pej­skiej.

Pro­jekt pre­am­bu­ły pomi­ja cały okres histo­rii kon­ty­nen­tu od IV do XVIII wie­ku, gdy na kon­ty­nen­cie domi­no­wa­ło chrze­ści­jań­stwo — pod­kre­śla­ją pra­wo­sław­ni. Według auto­rów doku­men­tu — bez odwo­ła­nia się do chrze­ści­jań­skich źró­deł cywi­li­za­cji euro­pej­skiej — trud­no będzie wey­tłu­ma­czyć mło­dzie­ży skąd wzię­ły się na kon­ty­nen­cie pięk­ne sobo­ry, iko­ny czy wiel­ka muzy­ka.

Pomi­nię­cie chrze­ści­jań­stwa — pod­kre­śla­ją rosyj­scy pra­wo­sław­ni — jest wyni­kiem ide­olo­gicz­ne­go nasta­wie­nia auto­rów doku­men­tu. — Szcze­gól­ne odwo­ła­nie do idei Oświe­ce­nia świad­czy o ide­olo­gicz­nych zało­że­niach doku­men­tu. Według nas idee te ode­gra­ły waż­ną rolę w róż­nych kra­jach, ale nie mają one cha­rak­te­ru uni­wer­sal­ne­go i powszech­ne­go, bowiem wie­lu ludzi ich nie podzie­la. Wspo­mnie­nie idei Oświe­ce­nia jest nie bar­dziej neu­tral­na niż wspo­mnie­nie jakiej­kol­wiek reli­gii — pod­kre­śla­ją auto­rzy oświad­cze­nia.

Przy­ję­cie antro­po­cen­trycz­nych sfor­mu­ło­wań w pro­jek­cie kon­sty­tu­cji może spo­wo­do­wać, że wie­lu reli­gij­nych Euro­pej­czy­ków będzie musia­ło ją odrzu­cić. — Uwa­ża­my, że filo­zo­ficz­ne ten­den­cje Oświe­ce­nia mogą być wymie­nio­ne w pre­am­bu­le tyl­ko wraz z dzie­dzic­twem chrze­ści­jań­skim oraz, być może, z dzie­dzic­twem innych reli­gii, któ­re ist­nie­ją w Euro­pie. Ode­sła­nie do abs­trak­cyj­ne­go “ducho­we­go impul­su” nie roz­wią­zu­je pro­ble­mu — zakoń­czo­no doku­ment.