Swiatoje Bohojawlenije — Święto Jordanu

Pra­wo­sław­ni i gre­ko­ka­to­li­cy posłu­gu­ją­cy się kalen­da­rzem juliań­skim, obcho­dzą 19 stycz­nia Swia­to­je Boho­jaw­le­ni­je — Kriesz­cze­ni­je Hospo­da Boha i Spa­sa Iisu­sa Chri­sta, czy­li uro­czy­stość Obja­wie­nia Pań­skie­go.

To świę­to ma kil­ka innych nazw: Jor­dan, Chrzest Pań­ski, Teo­fa­nia oraz Epi­fa­nia. Zali­cza się je do gro­na dwu­na­stu naj­waż­niej­szych uro­czy­sto­ści w Koście­le Wschod­nim, o czym świad­czy poprze­dza­ją­ca je wigi­lia, w cza­sie któ­rej wier­ni zobo­wią­za­ni są do ści­słe­go postu, a w cer­kwiach odpra­wia się tzw. „kró­lew­skie godzi­ny” i Litur­gię świę­tą.

W dzień świę­ta spra­wo­wa­na jest tzw. „Wie­czer­nia” iLi­tur­gia świę­ta, po niej nastę­pu­je uro­czy­sta pro­ce­sja nad brzeg rze­ki, któ­ra jest sym­bo­licz­nym Jor­da­nem. Na koniec nastę­pu­je „Wie­li­ka­ja Agia­sma”, czy­li „Wiel­kie Poświę­ce­nie Wody”. Doko­nu­je się je poprzez trzy­krot­ne zanu­rze­nie krzy­ża w rze­ce, jezio­rze lub morzu. Kie­dy woda jest zamar­z­nię­ta, w krze wyci­na się prze­rę­bel w kształ­cie krzy­ża.

Poświę­co­ną wodę uczest­ni­cy litur­gii zabie­ra­ją do swo­ich domów, wie­rząc w jej wła­ści­wo­ści uzdra­wia­ją­ce. Dla­te­go mimo panu­ją­ce­go nie­kie­dy mro­zu, wie­le osób obmy­wa nią twarz i ręce. Duchow­ni, któ­rzy po świę­cie Jor­da­nu zaczy­na­ją odwie­dzać domy wier­nych, do bło­go­sła­wień­stwa miesz­kań uży­wa­ją poświę­co­nej w tym dniu wody.

Teo­lo­gicz­ne zna­cze­nie tej uro­czy­sto­ści ilu­stru­je iko­na Chrztu Pań­skie­go, na któ­rej pra­wie nagi Chry­stus, sto­ją­cy w wodach Jor­da­nu, dał się ogo­ło­cić ze wszyst­kie­go, aby zba­wić czło­wie­ka. Woda jest sym­bo­lem gro­bu i zara­zem łona: w wodzie umie­ra to, co sta­re i grzesz­ne, aby naro­dzi­ło się to, co nowe i czy­ste. Chry­stus, zanu­rza­jąc się w wodach Jor­da­nu, zgod­nie z wolą Ojca, sym­bo­licz­nie przy­jął na sie­bie grze­chy całej ludz­ko­ści oraz uświę­cił Sobą wodę i cały świat. W cza­sie Chrztu Chry­stu­sa zmie­ni­ło się zna­cze­nie wody: już nie są to śmier­cio­no­śne fale poto­pu, lecz dają­ce zba­wie­nie źró­dła „wody żywej”. W cza­sie Chrztu Pań­skie­go nastę­pu­je tak­że „Boho­jaw­le­ni­je”, Teo­fa­nia, czy­li Obja­wie­nie się Trój­cy Świę­tej. Obec­ność Boga Ojca przed­sta­wio­na jest za pomo­cą koła widocz­ne­go u góry iko­ny lub­na dło­ni Chry­stu­sa, a Duch Świę­ty pod posta­cią gołę­bia spo­czy­wa na Jego gło­wie.

W sanoc­kiej cer­kwi pra­wo­sław­nej pra­wie pię­cio­go­dzin­ne uro­czy­sto­ści roz­po­czę­ły się wcze­śnie rano, prze­wod­ni­czył im arcy­bi­skup Adam Dubec, ordy­na­riusz archi­die­ce­zji prze­my­sko-nowo­są­dec­kiej Pol­skie­go Auto­ke­fa­licz­ne­go Kościo­ła Pra­wo­sław­ne­go. Po mszy świę­tej wier­ni uli­ca­mi mia­sta prze­szli nad San, gdzie poświę­co­no wodę. Mimo panu­ją­ce­go kil­ku­stop­nio­we­go mro­zu, wie­lu wier­nych wzię­ło udział w tej uro­czy­sto­ści. Zgod­nie z eku­me­nicz­ną tra­dy­cją, w pra­wo­sław­nym świę­cie Jor­da­nu uczest­ni­czy­li tak­że gre­ko­ka­to­li­cy i kato­li­cy, zaś pra­wo­sław­ni na te uro­czy­sto­ści przy­by­li nie tyl­ko z Sano­ka, ale rów­nież z innych miej­sco­wo­ści Pod­kar­pa­cia i Pol­ski.

Na zdję­ciach: Abp Adam Dubec w trak­cie obrzę­du poświę­ce­nia wody — Świę­to Jor­da­nu w Sano­ku, 19 stycz­nia 2005 r. /fot. Witold Pobie­dziń­ski