Ekumenizm kością niezgody przed panprawosławnym soborem

Synod Gru­ziń­skie­go Kościo­ła Pra­wo­sław­ne­go, jed­ne­go z 14 auto­ke­fa­licz­nych Kościo­łów pra­wo­sław­nych, odrzu­cił pro­jekt doku­men­tu o eku­me­ni­zmie, uzna­jąc, że jest on nie­bez­piecz­ny dla czy­sto­ści wia­ry. Patriar­cha Eliasz pod­kre­ślił, że zada­niem Cer­kwi jest dzia­ła­nie na rzecz kra­ju i naro­du oraz że gru­ziń­ska Cer­kiew będzie sta­ła na stra­ży czy­sto­ści pra­wo­sław­nej wia­ry.

Gru­ziń­scy pra­wo­sław­ni od daw­na nie kry­ją nie­chę­ci wobec ruchu eku­me­nicz­ne­go. Dali temu wyraz w latach 90. XX wie­ku, gdy nie szczę­dząc gorz­kich słów wystą­pi­li ze Świa­to­wej Rady Kościo­łów oraz z Kon­fe­ren­cji Kościo­łów Pra­wo­sław­nych. Zde­cy­do­wa­na posta­wa gru­ziń­skiej Cer­kwi jest na rękę wro­gom eku­me­nicz­ne­go zbli­że­nia tak­że w tych Cer­kwiach, któ­re w róż­nym stop­niu anga­żu­ją się w dzia­ła­nia eku­me­nicz­ne. Posta­wę Gru­zi­nów skry­ty­ko­wał metro­po­li­ta Hil­la­rion z Rosyj­skiej Cer­kwi Pra­wo­sław­nej, w któ­rej rów­nież nie bra­ku­je prze­ciw­ni­ków ruchu eku­me­nicz­ne­go. Hil­la­rion nazwał nie­chęć do roz­mów z inny­mi chrze­ści­ja­na­mi grze­chem.

Żad­nych roz­mów z here­ty­ka­mi i schi­zma­ty­ka­mi

Sta­no­wi­sko Gru­zi­nów wspie­ra jed­nak metro­po­li­ta Ata­na­zy z Limas­sol, wcze­śniej zwią­za­ny ze Świę­tą Górą Athos. Według cypryj­skie­go hie­rar­chy eku­me­nizm to fik­cja, gdyż jed­ność Kościo­ła w peł­ni urze­czy­wist­nio­na jest w pra­wo­sła­wiu. – Nie ma mowy o jakim­kol­wiek dia­lo­gu z here­ty­ka­mi i schi­zma­ty­ka­mi – pod­kre­ślił.

Zdo­by­wa­ją­cy coraz więk­szą popu­lar­ność hie­rar­cha kry­ty­ku­je ponad­to inne decy­zje przed­sta­wi­cie­li kano­nicz­nych Cer­kwi, pod­ję­te  na spo­tka­niu przy­go­to­waw­czym w Szwaj­ca­rii w stycz­niu br. Wg metro­po­li­ty Limas­so­lu, decy­zja, aby pod­czas sobo­ru nie gło­so­wa­li wszy­scy bisku­pi, a poszcze­gól­ne Cer­kwie, jest nie­zgod­na z tra­dy­cją zarów­no Wscho­du i Zacho­du. Według hie­rar­chy jest zbyt mało cza­su na prze­pro­wa­dze­nie rze­tel­nej deba­ty pod­czas Sobo­ru, dla­te­go też doma­ga się publi­ka­cji wszyst­kich doku­men­tów w Inter­ne­cie.

Jed­nak nie tyl­ko eku­me­nizm jest powo­dem spo­rów przed pan­pra­wo­sław­nym sobo­rem. Gru­ziń­ska dele­ga­cja wcze­śniej opu­ści­ła spo­tka­nie w Szwaj­ca­rii w pro­te­ście wobec doku­men­tu o eku­me­ni­zmie, ale tak­że w odnie­sie­niu do spraw mał­żeń­stwa, w tym mał­żeństw wyzna­nio­wo mie­sza­nych i moż­li­wo­ści zawie­ra­nia dru­gie­go mał­żeń­stwa przez kapła­na po śmier­ci żony.

Hie­rar­cho­wie sku­pie­ni wokół eku­me­nicz­ne­go patriar­chy Kon­stan­ty­no­po­la pró­bo­wa­li do ostat­niej chwi­li nego­cjo­wać z Gru­zi­na­mi, jed­nak przed­wcze­sny wyjazd Elia­sza II unie­moż­li­wił pod­ję­cie sku­tecz­nych dzia­łań. Uda­ło się jed­nak wypra­co­wać inny kom­pro­mis, aby decy­zje pod­czas sobo­ru mogły zostać uzna­ne za wyraz zgo­dy, jeśli dany doku­ment zosta­nie przy­ję­ty więk­szo­ścią 13:1.

Nie­mniej trud­ne są spo­ry kano­nicz­ne pro­wa­dzo­ne mię­dzy Cer­kwia­mi pra­wo­sław­ny­mi na Bli­skim Wscho­dzie oraz w Euro­pie Wschod­niej. Szcze­gól­nie kon­tro­wer­syj­na jest schi­zma na Ukra­inie, gdzie wciąż żywy jest spór o kom­pe­ten­cje mię­dzy Moskwą a Kon­stan­ty­no­po­lem.

Nie­bez­pie­czeń­stwo fia­ska pan­pra­wo­sław­ne­go sobo­ru jest wciąż real­ne i to nie tyl­ko ze wzglę­du na posta­wę gru­ziń­skiej Cer­kwi.