Liturgia św. Andrzeja — na początek Wielkiego Tygodnia

W nie­co­dzien­ny spo­sób roz­po­czął się Wiel­ki Tydzień w para­fii fran­cisz­kań­skiej Pod­wyż­sze­nia Krzy­ża Świę­te­go w Sano­ku. W sobo­tę poprze­dza­ją­cą Nie­dzie­lę Pal­mo­wą odby­ło się wie­czor­ne nabo­żeń­stwo zwa­ne Wiel­kim Kano­nem Pokut­nym św. Andrze­ja z Kre­ty.

„Peł­na litur­gia pokut­na trwa kil­ka godzin” – mówi ks. Ire­ne­usz Kon­drów, pro­boszcz para­fii grec­ko­ka­to­lic­kiej w Hłom­czy, koło Sano­ka, któ­ry prze­wod­ni­czył nabo­żeń­stwu. „Choć sobot­nia litur­gia trwa­ła ponad godzi­nę, to i tak była to jed­na z jego czte­rech czę­ści. W cza­sie śpie­wa­nia Kano­nu uczy­my się jed­no­ści mię­dzy sta­nem duszy a posta­wą cia­ła. Nie tyl­ko modlą się usta, rozum i ser­ce, rów­nież cia­ło pod­da­je się ryt­mo­wi śpie­wa­nych hym­nów. Poprzez pokło­ny do zie­mi wyra­ża­my skru­chę, proś­bę o prze­ba­cze­nie win i napeł­nie­nie poko­jem. Aby wier­ni zro­zu­mie­li treść hym­nów, śpie­wa­łem je w języ­ku pol­skim, nawia­sem mówiąc, pierw­szy raz w cza­sie ofi­cjal­ne­go nabo­żeń­stwa” – wyja­śnia prze­bieg litur­gii ks. I. Kon­drów.

Nabo­żeń­stwo to jest odpra­wia­ne na roz­po­czę­cie Wiel­kie­go Postu w cer­kwiach grec­ko­ka­to­lic­kich i pra­wo­sław­nych. Jego auto­rem jest św. Andrzej z Kre­ty, arcy­bi­skup, mnich i poeta, żyją­cy na prze­ło­mie VII i XVIII w. Utwór ten jest swo­istym poema­tem litur­gicz­nym, skła­da się z hym­nów, któ­re uka­zu­ją na przy­kła­dach posta­ci ze Sta­re­go i Nowe­go Testa­men­tu, dro­gę duszy ludz­kiej od naj­więk­sze­go upad­ku do świę­to­ści. Nabo­żeń­stwo jest wezwa­niem do wyrze­cze­nia się grze­chu i do pod­ję­cia poku­ty. Pod­czas powta­rza­ne­go wezwa­nia „Zmi­łuj się nade mną, Boże, zmi­łuj się nade mną”, wier­ni klę­ka­li, doty­ka­jąc czo­łem posadz­ki świą­ty­ni. W peł­nej litur­gii tych pokło­nów jest 240. Nabo­żeń­stwo zakoń­czy­ło się modli­twą św. Efre­ma, w cza­sie któ­rej zebra­ni pro­si­li o odda­le­nie ducha leni­stwa i otrzy­ma­nie ducha poko­ry i gor­li­wo­ści. Koń­co­we­go bło­go­sła­wień­stwa udzie­li­li razem ks. I. Kon­drów i pro­boszcz para­fii o. Sta­ni­sław Gli­sta OFM­Conv.

Chrze­ści­ja­nie wschod­ni, posłu­gu­ją­cy się kalen­da­rzem juliań­skim, Wie­li Post roz­po­czę­li w ponie­dzia­łek 14 mar­ca, a dzień wcze­śniej obcho­dzi­li tzw. Nie­dzie­lę Prze­ba­cze­ni Win. Kanon św. Andrze­ja czy­ta­ny jest w cer­kwiach w pierw­szym tygo­dniu Wiel­kie­go Postu i w śro­dę pią­te­go tygo­dnia Wiel­kie­go Postu.

Na Pod­kar­pa­ciu w wie­lu miej­sco­wo­ściach od kil­ku wie­ków żyją razem chrze­ści­ja­nie zachod­nie­go i wschod­nie­go krę­gu kul­tu­ro­wo-reli­gij­ne­go. Litur­gia grec­ko­ka­to­lic­ka w koście­le fran­cisz­kań­skim wpi­su­je się w podej­mo­wa­ny w Sano­ku od 1998 r. dia­log i współ­pra­cę mię­dzy wier­ny­mi dwóch obrząd­ków Kościo­ła kato­lic­kie­go: bizan­tyj­sko-ukra­iń­skie­go i łaciń­skie­go.

Na zdję­ciach itur­gia pokut­na we fran­cisz­kań­skim koście­le Pod­wyż­sze­nia Krzy­ża Świę­te­go w Sano­ku, 19 mar­ca 2005 r. /fot. Witold Pobie­dziń­ski.