Wielka Sobota u chrzescijan na Wschodzie

Wiel­ka i Świę­ta Sobo­ta jest dniem, w któ­rym bizan­tyj­ski wschód wspo­mi­na „pogrzeb cia­ła boże­go i zstą­pie­nie do otchła­ni Pana, Boga i Zba­wi­cie­la nasze­go Jezu­sa Chry­stu­sa”. Naj­bar­dziej cha­rak­te­ry­stycz­ną dla tego dnia czę­ścią litur­gii jest jutrz­nia (Orthos) wraz ze słyn­ny­mi i dro­gi­mi poboż­no­ści wschod­niej Enko­mia — lamen­ta­cja­mi wysła­wia­ją­cy­mi Jezu­sa. Choć jest to ory­gi­nal­nie modli­twa o świ­cie dnia, pra­wie zawsze anty­cy­po­wa­na bywa póź­nym wie­czo­rem w Wiel­ki Pią­tek.

Sobot­nie czu­wa­nie wier­nych przy gro­bie Chry­stu­sa, przed­sta­wio­nym przez Epi­ta­phion (płasz­cze­ni­cę), wśród suge­ro­wa­nych przez litur­gię hym­nów pochwal­nych i lamen­ta­cji prze­pla­ta­ne jest wer­se­ta­mi psal­mu 118. Oprócz dwóch tro­pa­ria­nów, śpie­wa­nych już od Piąt­ku, przy koń­cu nie­szpo­rów doda­je się nowy:

Kie­dy zstą­pi­łeś w śmierć, o Życie Nie­śmier­tel­ne, wów­czas pie­kło zosta­ło uśmier­co­ne przez blask two­je­go bóstwa; a kie­dy póź­niej wskrze­si­łeś mar­twych z głę­bo­ko­ści otchła­ni, wszyst­kie potę­gi nie­biań­skie śpie­wa­ły: o Chry­ste, Boże nasz, któ­ry dajesz życie, chwa­ła Tobie!”

Śmierć i ocze­ki­wa­nie, płacz i chwa­ła Daw­cy Życia to wciąż powra­ca­ją­ce tema­ty litur­gii Wiel­kiej Sobo­ty, któ­ra swój punkt kul­mi­na­cyj­ny znaj­du­je w cele­bra­cji Litur­gii eucha­ry­stycz­nej św. Bazy­le­go, spra­wo­wa­nej łącz­nie z nie­szpo­ra­mi wraz z 15 czy­ta­nia­mi biblij­ny­mi (z księ­gi Rodza­ju, Wyj­ścia, Jozu­ego, Iza­ja­sza, Sofo­nia­sza, Jere­mia­sza, Danie­la…) na począt­ku. Jest to daw­na litur­gia chrzciel­na. W miej­sce Tri­sa­ghio­nu (Świe­ty Boże…), przed czy­ta­niem listu apo­stol­skie­go, trzy razy śpie­wa się wer­se­ty św. Paw­ła z Listu do Gala­tów 3,27: „Któ­rzy zosta­li­ście zanu­rze­ni w Chry­stu­sie, zosta­li­ście przy­oble­cze­ni w Chry­stu­sa. Alle­lu­ja!”.

Zob.Wiel­ki Pią­tek u chrze­ści­jan na Wscho­dzie