Zbliża się konklawe “czarnego papieża”

Sta­no­wi­sko „czar­ne­go papie­ża”, jak okre­śla się cza­sa­mi gene­ra­ła Towa­rzy­stwa Jezu­so­we­go, czy­li Jezu­itów, jest doży­wot­nie. Jest to jedy­ny przy­pa­dek w Koście­le doży­wot­nie­go spra­wo­wa­nia sta­no­wi­ska, obok, oczy­wi­ście, sta­no­wi­ska same­go papie­ża. 7 stycz­nia poja­wi się w Rzy­mie 225 jezu­itów z całe­go świa­ta (90 pro­win­cja­łów i odpo­wied­nia licz­ba dele­ga­tów pro­win­cjal­nych, w zależ­no­ści od wiel­ko­ści poszcze­gól­nych pro­win­cji), aby uczest­ni­czyć w 35 zgro­ma­dze­niu zako­nu, w jego pię­ciu­set let­niej histo­rii.

Ks. Peter-Hans Kolven­bach SJ, aktu­al­ny gene­rał jezu­itów zwo­łał kon­gre­ga­cję gene­ral­ną zako­nu, któ­ra wybie­rze nowe­go gene­ra­ła, wbrew tra­dy­cji, bo za życia urzę­du­ją­ce­go. Regu­ły jezu­itów sta­no­wią, że ich głów­ny zwierzch­nik peł­ni funk­cję do śmier­ci. Zmia­na pro­ce­dur wyma­ga zgo­dy same­go papie­ża. Ks. Kolven­bach wyjąt­ko­wo otrzy­mał przy­zwo­le­nie Bene­dyk­ta XVI na abdy­ka­cję.

Ojciec Kolven­bach uro­dził się w 1928 r. w Dru­ten, Holan­dia. Został wybra­ny na 29. prze­ło­żo­ne­go gene­ral­ne­go Towa­rzy­stwa Jezu­so­we­go we wrze­śniu 1983 roku, pod­czas 33. Zgro­ma­dze­nia Gene­ral­ne­go.

Przed jezu­ita­mi stoi wie­le wyzwań. W latach 60., pod przy­wódz­twem Pio­tra Arru­pe, jezu­ici uczy­ni­li zwrot w kie­run­ku spraw spo­łecz­nych, wcho­dząc tym samym w kon­flikt z Waty­ka­nem. Cho­ciaż do dzi­siaj jezu­ici nie cał­kiem się pozbie­ra­li po tam­tych wstrzą­sach teraz doszły nowe wyzwa­nia, jak np. cią­gły spa­dek człon­ków Zako­nu. W stycz­niu 2007 roku było ich 19.216, przy czym śred­nia wie­ku w tym zako­nie wyno­si­ła 57 lat.

Zbli­ża­ją­ce się zgro­ma­dze­nie i nowy gene­rał powin­ni więc zna­leźć lekar­stwa na gnę­bią­ce jezu­itów bolącz­ki i wyzwa­nia. Obser­wa­to­rzy twier­dzą, że rów­nież Waty­kan będzie uważ­nie śle­dził prze­bieg zgro­ma­dze­nia i wybo­rów wśród tej „inte­lek­tu­al­nej czo­łów­ki” Kościo­ła w “erze Rat­zin­ge­ra”.

Według źró­deł jezu­ic­kich, nun­cju­sze apo­stol­scy wysła­li do waty­kań­skie­go Sekre­ta­ria­tu Sta­nu listę 69 moż­li­wych kan­dy­da­tów na gene­ra­ła. Zara­zem jed­nak zapro­po­no­wa­no jedy­nie oko­ło 400 postu­la­tów i pro­po­zy­cji do dys­ku­sji. W prze­szło­ści, tyl­ko nale­żą­cy do jezu­itów Uni­wer­sy­tet Gre­go­riań­ski w Rzy­mie, wysłał 50 postu­la­tów, a tym razem zapro­po­no­wał jedy­nie dwa.

Według wstęp­nych pro­po­zy­cji dys­ku­sje mają doty­czyć sied­miu głów­nych tema­tów: toż­sa­mo­ści jezu­ic­kiej; misji Towa­rzy­stwa; posłu­szeń­stwa; wspól­ne­go życia; eko­lo­gii; współ­pra­cy ze świec­ki­mi; zarzą­dza­nia i pro­mo­wa­nia powo­łań.

Sytu­acja jezu­itów w świe­cie ule­ga cią­głej zmia­nie. Dla przy­kła­du, w Indiach Towa­rzy­stwo posia­da już 18 pro­win­cji, gdy tym­cza­sem w ojczyź­nie świę­te­go Igna­ce­go Loy­oli, czy­li w Hisz­pa­nii, posia­da ich już zale­d­wie pięć.

Zgro­ma­dze­nie Jezu­itów z 1646 roku trwa­ło aż 145 dni, cho­ciaż ostat­nie zgro­ma­dze­nia trwa­ły śred­nio nie­ca­łe dwa mie­sią­ce. Ostat­nie, na któ­rym wybra­no o. Kolven­ba­cha, trwa­ło 54 dni. Nie ist­nie­ją żad­ne ogra­ni­cze­nia cza­so­we i Jezu­ici mogą obra­do­wać do woli, dys­ku­tu­jąc i podej­mu­jąc swo­je decy­zje bez pośpie­chu. Nie­któ­rzy jed­nak kry­ty­ku­ją ten sys­tem, ponie­waż uwa­ża­ją, że było to dobre w XVI wie­ku, ale dzi­siaj dłu­gie, nie posia­da­ją­ce kon­kret­nej daty zakoń­cze­nia zgro­ma­dze­nia przy­no­szą wie­le pro­ble­mów logi­stycz­nych.

Przy­pusz­cza się jed­nak, że nowy gene­rał Towa­rzy­stwa Jezu­so­we­go zosta­nie wybra­ny do 18 stycz­nia, a obra­dy zgro­ma­dze­nia skoń­czą się pomię­dzy koń­cem lute­go i poło­wą mar­ca. Wszyst­ko będzie się toczyć w przy­le­ga­ją­cym do Waty­ka­nu kom­plek­sie budyn­ków Zako­nu.

Dotąd, z 34 odby­tych zgro­ma­dzeń Towa­rzy­stwa Jezu­so­we­go, tyl­ko jed­no, w 1892 roku, nie odby­ło się w Rzy­mie, ale w Loy­ola.