Kościoły Koptyjskie w Egipcie

Egipt może zostać zde­fi­nio­wa­ny jako wiel­ka oaza poło­żo­na pomię­dzy dwo­ma pusty­nia­mi, któ­re teo­re­tycz­nie są podzie­lo­ne na Gór­ny Egipt, Środ­ko­wy Egipt i Dol­ny Egipt lub Del­tę. Tym, co daje życie tej oazie jest Rze­ka Nil, któ­rej źró­dła znaj­du­ją się w wiel­kich afry­kań­skich jezio­rach po dru­gie stro­nie Rów­ni­ka, pły­nąc powo­li w kie­run­ku Morza Śród­ziem­ne­go. Nil regu­lu­je życiem Egip­tu i dla­te­go Egip­cja­nie prze­mie­ni­li go w nie­śmier­tel­ne­go boga, tak, iż nawet chrze­ści­jań­ska litur­gia zawie­ra mówią­ce o nim hym­ny.              W środ­ku tej ogrom­nej oazy miesz­ka­ją kop­to­wie, potom­ko­wie daw­nych Egip­cjan, któ­rych nazwa pocho­dzi od “aigup­tios”, nada­nej przez grec­kich histo­ry­ków miesz­kań­com kra­ju, gdzie w mie­ście Mem­phis znaj­du­je się wiel­ka świą­ty­nia  “H.t.kiPth” (Hikup­tah).  Posłu­gu­ją się oni języ­kiem, któ­ry powstał z ewo­lu­cji daw­ne­go, ostat­nie­go języ­ka egip­skie­go, z okre­su swe­go wiel­kie­go roz­wo­ju w wie­kach IV — VIII, skła­da­ją­ce­go się z dwóch głów­nych dia­lek­tów: boha­iri­co, uży­wa­nym w Dol­nym Egip­cie (w Del­cie), i sahi­di­co, uży­wa­nym w Gór­nym Egip­cie. Inny­mi dia­lek­ta­mi są: akh­mi­ni­que, fay­y­umi­ni­que, itd. Jed­nak­że pocho­dze­nie i two­rze­nie się języ­ka kop­tyj­skie­go do dzi­siaj jesz­cze pozo­sta­je dla kop­to­lo­gów zagad­ka. Dzię­ki jed­nak Kościo­ło­wi kop­tyj­skie­mu, któ­ry zacho­wu­je go w języ­ku litur­gicz­nym, kop­tyj­ski pozo­sta­je do dnia dzi­siej­sze­go języ­kiem żywym.              Już od pierw­szych wie­ków naszej ery chrze­ści­jań­stwo roz­po­wszech­ni­ło się w Egip­cie i według tra­dy­cji, Ewan­ge­lia zosta­ła spro­wa­dzo­na i gło­szo­na w tym regio­nie przez same­go Ewan­ge­li­stę Świę­te­go Mar­ka. Już wkrót­ce chrze­ści­jań­stwo sta­ło się naj­więk­sza reli­gia w Egip­cie, zwłasz­cza nastą­pi­ło to wraz z roz­kwi­tem życia mona­stycz­ne­go, któ­re szyb­ko roz­po­wszech­ni­ło się po pusty­ni Egip­tu, wyda­jąc sław­nych mni­chów, takich jak Świę­ty Anto­ni, Pacho­miusz, Maka­rios i wie­lu innych. Poprzez klasz­to­ry utwo­rzy­ła się solid­na kościel­na hie­rar­chia, tak, iż już w IV wie­ku Alek­san­dria posia­da­ła arcy­bi­sku­pa i licz­ne die­ce­zje, mając w ten spo­sób pierw­szeń­stwo nad wszyst­ki­mi inny­mi rzym­ski­mi die­ce­zja­mi w Egip­cie. Pod­czas Sobo­ru Eku­me­nicz­ne­go w Nicei w 325 roku zosta­ła przy­ję­ta w poczet sta­rych patriar­cha­tów, a w 451 roku, na Sobo­rze w Chal­ce­do­nie, przy­zna­no jej pomię­dzy patriar­cha­ta­mi trze­cie miej­sce, zaraz po Rzy­mie i Kon­stan­ty­no­po­lu.              W wie­ku V Dio­skur, Patriar­cha Alek­san­dryj­ski, zaczął sym­pa­ty­zo­wać z nauka Euty­che­sa o jed­nej tyl­ko natu­rze Chry­stu­sa (mono­fi­zy­tyzm). Alek­san­dria odrzu­ci­ła decy­zje Sobo­ru Chal­ce­don­skie­go z 451 roku. Mono­fi­zy­tyzm szyb­ko roz­po­wszech­nił się po Egip­cie docie­ra­jąc aż do Etio­pii, będąc zara­zem zwal­cza­ny przez mel­chi­tów, któ­rzy pozo­sta­li wier­ni­po­sta­no­wie­niom Chal­ce­do­nu, w czym byli tez wspie­ra­ni przez cesar­stwo bizan­tyj­skie.              W roku 641 Egipt został naje­cha­ny przez Ara­bów. Mel­chi­ci zni­kli, a wie­lu kop­tów nawró­ci­ło się na Islam, aby uciec przed prze­śla­do­wa­nia­mi. Dopie­ro w XIX wie­ku, pod­czas pano­wa­nia Mehe­me­ta Ale­go, i pod oku­pa­cja bry­tyj­ska, Kop­tom przy­wró­co­no ich “pra­wa”. Pod­le­ga­ją oni Patriar­sze alek­san­dryj­skie­mu i całej Afry­ki, i patriar­sze etiop­skie­mu. Aktu­al­nie ist­nie­je rów­nież mała wspól­no­ta kop­tyj­ska kato­lic­ka, któ­ra pod­le­ga kato­lic­kie­mu patriar­sze kop­tyj­skie­mu. Kop­ci są naro­do­wym Kościo­łem egip­skim i do dzi­siaj pozo­sta­ją mono­fi­zy­ta­mi.              Ryt alek­san­dryj­ski jest rytem wywo­dzą­cym się ze sto­li­cy Egip­tu i zastą­pił wszyst­kie inne sta­re ryty egip­skie. Stal się on rytem kop­tyj­skim, któ­ry przy­jął spe­cy­ficz­na for­mę wewnątrz Kościo­ła Etio­pii. W ten spo­sób ryt alek­san­dryj­ski jest zło­żo­ny z rytu kop­tyj­skie­go w Egip­cie i z etiop­skie­go w Etio­pii.              Litur­gie alek­san­dryj­ska, nazy­wa­na litur­gia św. Mar­ka, przy­pi­su­je się św. Cyry­lo­wi z Alek­san­drii (+444) i zosta­ła prze­ka­za­na poprzez doku­ment zwa­ny “Euco­lo­ge Sera­pio­na”, bisku­pa Thu­mis w Egip­cie. Cho­dzi tutaj o księ­gę, któ­ra zawie­ra ryty litur­gicz­ne, sakra­men­tal­ne, bło­go­sła­wień­stwa, itd. Sama litur­gia alek­san­dryj­ska ma sil­ne wpły­wy sty­lu mona­chij­skie­go, jak cho­ciaż­by zwy­czaj dłu­gie­go recy­to­wa­nia Psal­mów. W litur­gii tej moż­na roz­po­znać rów­nież wpły­wy syriac­kie, do cze­go cza­sem Kop­ci nie chcą się przy­znać, bowiem aż do XV wie­ku to Kościół syriac­ki (jako­bic­ki) poma­gał oży­wiać życie reli­gij­ne Kościo­ła kop­tyj­skie­go. Według tra­dy­cji, to syriac­cy mni­si, zwłasz­cza z klasz­to­ru Św. Marii na pusty­ni Saté, wpły­wa­li na egip­ska litur­gie. W wie­kach XII i XIII Patriar­cho­wie roz­po­czę­li refor­mę wKo­ście­le i odtąd zaczę­to uży­wać w litur­gii wyłącz­nie dia­lek­tu z Del­ty, czy­li boha­iri­que, powo­du­jąc zanik­nie­cie wszel­kich for­mu­łek zagra­nicz­nych i wpro­wa­dza­jąc swo­ja wła­sną tra­dy­cje i two­rząc w ten spo­sób litur­gie cał­ko­wi­cie zwró­co­na ku wła­snej kul­tu­rze i zwy­cza­jom.              Trze­ba tez zazna­czyć, ze nie­licz­ni egip­scy mel­chi­ci do wie­ków XII — XIII rów­nież uży­wa­li litur­gie alek­san­dryj­ska, prze­cho­dząc potem cał­ko­wi­cie na ryt bizan­tyj­ski.

PRAWOSLAWNY  KOSCIÓL  KOPTYJSKI

              Z powo­du teo­lo­gicz­nych kon­tro­wer­sji patriar­cha Alek­san­drii, Dio­skur, został zło­żo­ny ze sta­no­wi­ska przez Sobór Chal­ce­doń­ski w 451 roku. W 457 roku, alek­san­dryj­ski kapłan o imie­niu Tymo­te­usz, przy­wód­ca ruchu mono­fi­zyc­kie­go, został wyświe­co­ny na bisku­pa przez dwóch bisku­pów prze­ciw­nych zarzą­dze­niom Chal­ce­do­nu, po tym, jak pra­wo­wi­ty patriar­cha, Św. Pro­te­riusz, został zamor­do­wa­ny. Tymo­te­usz usi­ło­wał objąć urząd patriar­chy, gdy tym­cza­sem cesarz Leon I szu­kał na miej­sce Pro­te­riu­sza kogoś wier­ne­go decy­zjom Sobo­ru Chal­ce­don­skie­go. W ten oto spo­sób w 457 roku poja­wi­ły się dwie rów­no­le­gle hie­rar­chie: bizan­tyj­ska — wier­na Kon­stan­ty­no­po­lo­wi, i tubyl­cza, więk­szo­ścio­wo egip­ska (kop­tyj­ska), anty­chal­ce­don­ska. Ci, któ­rzy wyzna­wa­li wia­rę chal­ce­don­ska, zwa­ni byli mel­chi­ta­mi (od melek = król). Dys­ku­sje i kłót­nie skoń­czy­ły się dopie­ro wraz z najaz­dem Ara­bów. Odtąd patriar­cha anty­chal­ce­don­ski, zwa­ny kop­tyj­skim, mógł spra­wo­wać swój urząd w poko­ju. W cza­sie rzą­dów Oma­ia­das (660 — 750) chrze­ści­ja­nie nie byli raczej prze­śla­do­wa­ni. Sytu­acja jed­nak ulę­gła zmia­nie i już pod­czas rzą­dów dyna­stii Abas­si­das (751–869),  Fati­mi­da (969 — 1171) i Sul­ta­na Ayubi­di (1171 1250) była już ona zupeł­nie inna i kop­to­wie zaczę­li prze­cho­dzić przez sytu­acje bar­dzo trud­ne, co było przy­czy­na, ze wie­lu z nich prze­szło na Islam ratu­jąc w ten spo­sób swo­je życie i dobra. Prze­śla­do­wa­nia były licz­ne i bar­dzo bru­tal­ne, a naj­gor­sze mia­ły miej­sce za rzą­dów Al.-Hakima (996 — 1021).              Nad­szedł rok 1517, kie­dy to Egipt prze­szedł w ręce Tur­ków Oto­ma­nów. Ci jed­nak pozo­sta­wi­li raczej chrze­ści­jan dalej w sytu­acji, w jakiej ich zasta­li przej­mu­jąc rzą­dy w Egip­cie. W latach 1805 — 1848, kie­dy rzą­dził Pachá Moham­mad Ali, kop­to­wie zaczę­li żyć w więk­szej wol­no­ści, co przy­czy­ni­ło się do wzro­stu liczeb­ne­go wspól­no­ty i do powsta­nia wie­lu nowych die­ce­zji i klasz­to­rów.              Patriar­cha Cyryl VI (+ 1971) odbu­do­wał cześć klasz­to­ru Św. Mina­sa, bli­sko Mariut, sław­ne­go przez swo­ja histo­rie oraz zre­for­mo­wał życie mona­stycz­ne. W Kairze pobu­do­wał w 1968 roku kate­drę zade­dy­ko­wa­na Św. Mar­ko­wi, w któ­rym zosta­ły zło­żo­ne nie­któ­re reli­kwie Świę­te­go Mar­ka, ofia­ro­wa­ne przez papie­ża Paw­ła VI.              Pra­wo­sław­ny Kościół Kop­tyj­ski w Egip­cie jest mniej­szo­ścią, obej­mu­jąc tyl­ko 6% lud­no­ści kra­ju. 94% sta­no­wią muzuł­ma­nie. Ostat­nio zaczął mieć wie­le trud­no­ści z fun­da­men­ta­li­stycz­nym ruchem islam­skim, jak tez poprzed­nio z egip­skim rzą­dem Ano­uara Sada­ta.              W 1971 roku został wybra­ny nowy patriar­cha Pra­wo­sław­ne­go Kościo­ła Kop­tyj­skie­go, Che­nu­da  III. W chwi­li wybo­ru miał on 48 lat i jest 117 patriar­cha Kościo­ła Kop­tyj­skie­go. Jest on po wyż­szych stu­diach huma­ni­stycz­nych, teo­lo­gicz­nych i arche­olo­gicz­nych, ofi­ce­rem rezer­wy, daw­nym dzien­ni­ka­rzem; jest otwar­ty na współ­cze­sny świat; posia­da sil­na oso­bo­wość; popie­ra jed­ność chrze­ści­jan; gor­li­wy obroń­ca praw kop­tów. Od począt­ku musiał prze­zwy­cię­żać licz­ne trud­no­ści i oskar­że­nia, jak cho­ciaż­by o nawra­ca­nie­mu­zuł­ma­nów na chrze­ści­jań­stwo.              W roku 1972 chrze­ści­jań­skie wspól­no­ty w Egip­cie: pra­wo­sław­ni, kato­lic­cy pro­te­stanc­cy kop­to­wie zwró­ci­ły się z memo­ran­dum do sze­fa rzą­du kra­ju denun­cju­jąc dys­kry­mi­na­cje, któ­rej pod­le­ga­li we wła­snej ojczyź­nie. Nastą­pi­ła reak­cja ze stro­ny środ­ków maso­we­go prze­ka­zu i rzą­du. Sadat kazał uwię­zić wszyst­kich doma­ga­ją­cych się swych praw kop­tów i zagro­ził cięż­ki­mi kara­mi wszyst­kim tym, któ­rzy dzia­ła­ją prze­ciw jed­no­ści kra­ju. 29 Wrze­śnia licz­ne kościo­ły kop­tyj­skie zosta­ły spa­lo­ne i set­ki chrze­ści­jań­skich kop­tó­wu­ka­mie­no­wa­nych. W odpo­wie­dzi na te pro­wo­ka­cje 400 kop­tów powę­dro­wa­ło do Khan­ka. Z mecze­tu wyszła prze­ciw nim gru­pa muzuł­ma­nów. W celu zapo­zna­nia się z sytu­acja i roz­wią­za­nia zaist­nia­łe­go pro­ble­mu zosta­ła utwo­rzo­na spe­cjal­na komi­sja par­la­men­tar­na. W 1977 roku rząd zapo­wie­dział pro­jekt wpro­wa­dze­nia sza­rii, isla­mi­za­cji pra­wa. 5 Wrze­śnia 1977 roku patriar­cha Che­nu­da III popro­sił wspól­no­tę, aby poszcząc przez czte­ry dni zapro­te­sto­wa­ła prze­ciw­ko temu rzą­do­we­mu pro­jek­to­wi, a zwłasz­cza prze­ciw pra­wu, któ­re prze­wi­dy­wa­ło­ka­rę śmier­ci dla każ­de­go, kto opu­ścił­by sze­re­gi isla­mu. Pro­blem, bowiem pole­gał na tym, ze kop­to­wie czę­sto prze­cho­dzą na islam, aby mieć dostęp do róż­nych uła­twień i praw oso­bi­stych, takich jak: roz­wód, pra­wo dzie­dzi­cze­nia, itd., aby zaraz póź­niej ponow­nie przejść na chrze­ści­jań­stwo.              Pod­czas pro­te­stu synod bisku­pów zacho­wy­wał sekret­ne kon­tak­ty z rzą­dem kra­ju. W tym samym jesz­cze roku pre­mier Mah­mo­ud Salem spo­tkał się z patriar­cha Che­nu­dem III i dal mu gwa­ran­cje bez­pie­czeń­stwa, co do ewen­tu­al­ne­go wpro­wa­dze­nia pra­wa kora­nicz­ne­go. Wkrót­ce patriar­cha został przy­ję­ty przez pre­zy­den­ta Sada­ta, któ­ry uczy­nił sym­bo­licz­ny gest, dając mu pre­zent na budo­wę Szpi­ta­la Świę­te­go Mar­ka. Wza­jem­ne sto­sun­ki stop­nio­wo się­po­pra­wia­ły, tak, że Sadat uczest­ni­czył nawet w uro­czy­sto­ści ślu­bu syna pew­ne­go kop­tyj­skie­go par­la­men­ta­rzy­sty cele­bro­wa­ne­go w koście­le kop­tyj­skim. Cos takie­go nigdy dotąd się nie wyda­rzy­ło. We wrze­śniu 1977 roku to sam Sadat wmu­ro­wał kamień węgiel­ny pod budo­wę Szpi­ta­la Świę­te­go Mar­ka. W zamian kop­to­wie pomo­gli Sada­to­wi, kie­dy ten zde­cy­do­wał się na podróż do Izra­ela i ówcze­sny Mini­ster Spraw Zagra­nicz­nych Egip­tu nie chciał mu towa­rzy­szyć. W podróż z Sada­tem udał się kopt, Boutros Gha­li, wnuk Boutro­sa Pachy Ghali´ego i Mini­ster Sta­nu bez teki, któ­ry zgo­dził się na przy­ję­cie tym­cza­so­wo sta­no­wi­ska Mini­stra Spraw Zagra­nicz­nych, aby towa­rzy­szyć Sada­to­wi w podró­ży do Jero­zo­li­my.              Nie­ste­ty, w latach 1978 — 1981 ponow­nie doszło do kon­flik­tów i prze­śla­do­wań Kop­tów w Egip­cie. Cho­dzi­ło zwłasz­cza o sprze­ciw wobec auto­ry­za­cji poli­ga­mii dla egip­skich chrze­ści­jan. W dniu 20 kwiet­nia 1978 roku patriar­cha Che­nud III i sied­miu człon­ków innych kościo­łów chrze­ści­jań­skich w Egip­cie opu­bli­ko­wa­li dekla­ra­cje, w któ­rej przy­po­mi­na­jąc, ze chrze­ści­ja­nom jest zabro­nio­ne żyć w poli­ga­mii, doma­ga­li się zaapli­ko­wa­nia zasa­dy, ze wobec chrze­ści­jan powin­no być zasto­so­wa­ne pra­wo chrze­ści­jań­skie. Odpo­wie­dzią były nowe kon­flik­ty, pod­czas któ­rych zosta­ło znisz­czo­nych i spa­lo­nych wie­le kościo­łów, a licz­ni księ­ża zamor­do­wa­ni.              Przy oka­zji pod­pi­sa­nia w 1979 roku trak­ta­tu poko­ju pomię­dzy Egip­tem i Izra­elem, patriar­cha Che­mud III wydal zakaz, pod kara eks­ko­mu­ni­ki, piel­grzy­mo­wa­nia Kop­tom do Jero­zo­li­my. Zakaz ten został cof­nię­ty dopie­ro z chwi­la, kie­dy wła­dze izra­el­skie odda­ły Pra­wo­sław­ne­mu Kościo­ło­wi Kop­tyj­skie­mu klasz­tor Deir Sul­tan w Jero­zo­li­mie.              W roku 1980 Rada Kop­tyj­ska na znak pro­te­stu posta­no­wi­ła nie świę­to­wa­nie przez Kościół Kop­tyj­ski Wiel­ka­no­cy. Patriar­cha Che­nud III wraz z 54 bisku­pa­mi zamknął się w klasz­to­rze Wadi Natro­un leżą­cym na pusty­ni, aby w ten spo­sób uka­zać swo­je nie­za­do­wo­le­nie z postę­po­wa­nia egip­skie­go rzą­du. Sadat zare­ago­wał dwo­ma prze­mo­wa­mi, gdzie suro­wo skar­cił Kop­tów i muzuł­ma­nów, któ­rzy powo­do­wa­li roz­ru­chy na tle reli­gij­nym. 5 wrze­śnia 1981 roku, już po licz­nych kon­flik­tach, Sadat usu­nął ze sta­no­wi­ska Patriar­chy Che­nu­da III iusta­no­wił w jego miej­sce 5 oso­bo­wa Rade Papie­ska. Decy­zje te wpro­wa­dził ofi­cjal­nie w życie dekre­tem z dnia 23 wrze­śnia 1981 roku, kie­dy to naka­zał uwię­zić Che­nu­da III, ośmiu bisku­pów i trzy­na­stu księ­ży w klasz­to­rze na pusty­ni. 6 paź­dzier­ni­ka 1981 roku pre­zy­dent Egip­tu, Ano­uar Sadat, został zabi­ty w zama­chu, a wraz z nim biskup Samu­el, jeden z pię­ciu człon­ków owej usta­no­wio­nej przez Sada­ta Rady Papie­skiej. Che­nu­da III został uzna­ny ponow­nie za patriar­chę Pra­wo­sław­ne­go Kościo­ła Kop­tyj­skie­go dopie­ro w 1985 roku przez pre­zy­den­ta Egip­tu Mouba­ra­ka. Do dzi­siej­sze­go dnia kop­to­wie w Egip­cie prze­cho­dzą przez licz­ne i róż­ne trud­no­ści.              Aktu­al­nie na cze­le Pra­wo­sław­ne­go Kościo­ła Kop­tyj­skie­go stoi patriar­cha, Jego Świą­to­bli­wość Papież Amba Che­nu­da III, noszą­cy nastę­pu­ją­cy kościel­ny tytuł: Papież i Patriar­cha Alek­san­drii i całe­go Egip­tu, Nubi, Pen­tápo­lis i wszyst­kich kra­jów, w któ­rych gło­si­cie­lem był Świę­ty Marek, Ewan­ge­li­sta. Rezy­du­je on w Kairze w Egip­cie. Do Kościo­ła przy­na­le­żą milio­ny wier­nych (mówi się nawet o 18 milio­nach wier­nych) głów­nie w Egip­cie, ale tez i w innych kra­jach Afry­ki oraz w Euro­pie, Ame­ry­ce Pół­noc­nej i Połu­dnio­wej, Austra­lii, itd.

KATOLICKI  KOSCIÓL  KOPTYJSKI

              Po teo­lo­gicz­nych róż­ni­cach z powo­du nesto­ria­ni­zmu i mono­fi­zy­ty­zmu, w V wie­ku doszło do roz­bi­cia Kościo­ła Wscho­du. W poło­wie XII wie­ku kop­tyj­ski kapłan Ibn al.-Kubr i jego wspól­no­ta chciał przy­łą­czyć się do patriar­cha­tu mel­chic­kie­go, co mu się jed­nak nie uda­ło. Rów­nież nie przy­nio­sły suk­ce­su sta­ra­nia Patriar­chy Cyry­la III w 1273 roku, aby wejść w unie z Kościo­łem rzym­skim. Na Sobo­rze we Flo­ren­cji w 1439 roku szu­ka­no pojed­na­nia z Kościo­łem kop­tyj­skim i nawet papie­ska dele­ga­cja wysła­na przez papie­ża Jana XI niby dopro­wa­dzi­ła do “unii”, któ­rej wyni­kiem miał być sobo­ro­wy dekret z 4 lute­go 1442 roku, jed­nak w prak­ty­ce nie miał żad­ne­go efek­tu. W 1739 roku kop­tyj­ski biskup Jero­zo­li­my, Ata­na­zy, któ­ry urzę­do­wał w Kairze w Egip­cie, zade­kla­ro­wał, ze odtąd jest kato­li­kiem i papież Bene­dykt XIV usta­no­wił go odpo­wie­dzial­nym za kop­tów, któ­rzy w Egip­cie, poprzez misje fran­cisz­kań­skie,  prze­szli na kato­li­cyzm. Ata­na­zy jed­nak wkrót­ce powró­cił na łono Pra­wo­sław­ne­go Kościo­ła Kop­tyj­skie­go. Reak­cja na to było mia­no­wa­nie na jego miej­sce przez rzym­ska Kon­gre­ga­cje Roz­po­wszech­nia­nia Wia­ry, jako Admi­ni­stra­to­ra Apo­stol­skie­go, księ­dza Justo Mara­gi (1744 — 1748), a po jego śmier­ci odda­nie kop­tyj­skich kato­li­ków pod jurys­dyk­cje Fran­cisz­ka­nom. Nastą­pi­ła rewi­zja litur­gicz­nych ksiąg kop­tyj­skich, utwo­rzo­no Wika­riat Apo­stol­ski, itd.              W roku 1819 suł­tan Mah­mud II przy­znał kato­li­kom pra­wo nie pod­po­rząd­ko­wa­nia się patriar­cha­to­wi nie­ka­to­lic­kie­mu. W 1824 roku Rzym myślał, ze Moham­mad Ali chciał­by, aby został usta­no­wio­ny kato­lic­ki patriar­cha dla wszyst­kich kop­tów, i w ten spo­sób papież Leon XII w 1824 roku listem apo­stol­skim “Petrus Apo­sto­lo­rus prin­ci­pes” usta­no­wił kato­lic­ki patriar­chat kop­tyj­ski, mia­nu­jąc patriar­cha lub jako Wika­re­go Apo­stol­skie­go, Máxi­mo­sa Zuwy­ada. Pomi­mo pomył­ki, aż do rzą­dów papie­ża Leona XIII byli mia­no­wa­ni kolej­ni Wika­rzy Apo­stol­scy. W 1895 roku został Wika­rym Apo­stol­skim ksiądz Jerzy Maka­rios, któ­ry zaczął nazy­wać się Cyry­lem, tytu­łem bisku­pa Ceza­rei Fili­po­wej. Kato­lic­cy kop­to­wie doma­ga­li się jed­nak przy­wró­ce­nia patriar­cha­tu. Cyryl Maka­rios udał się wiec do Rzy­mu do papie­ża Leona XIII i ten, w 1895 roku, listem apo­stol­skim “Chri­stus Domi­ni” przy­wró­cił kato­lic­ki patriar­chat kop­tyj­ski w Alek­san­drii.              W roku 1898 został zre­ali­zo­wa­ny w Kairze Synod, aby zor­ga­ni­zo­wać struk­tu­ry patriar­cha­tu i wpro­wa­dzić w życie zatwier­dzo­ny przez Rzym urząd patriar­chy. Na kon­sy­sto­rzu w 1899 roku został na ten urząd wynie­sio­ny biskup Cyryl Maka­rios. Pomi­mo wiel­kich sta­rań, patriar­cha Maka­rios w 1908 roku musiał udać się do Rzy­mu i popro­sić o zdję­cie go ze sta­no­wi­ska. Prze­szedł następ­nie do Pra­wo­sław­ne­go Kościo­ła Kop­tyj­skie­go, ale­już w 1912 roku popro­sił o ponow­ne przy­ję­cie na łono Kato­lic­kie­go Kościo­ła Kop­tyj­skie­go. Zmarł w Bej­ru­cie w roku 1922.               Odtąd nie było wię­cej kato­lic­kich patriar­chów kop­tyj­skich, a jedy­nie rzym­scy admi­ni­stra­to­rzy. Dopie­ro w 1947 roku został usta­no­wio­ny patriar­cha, zmar­ły w 1958 roku Marek II Kho­uzam. Jego następ­ca był trze­ci kato­lic­ki patriar­cha kop­tyj­ski, Estéfa­nos I Sida­rus. Był on pierw­szym kop­tą, któ­ry otrzy­mał, w roku 1965, tytuł kar­dy­nal­ski.              Wraz z utwo­rze­niem kop­tyj­skie­go patriar­cha­tu nastą­pił wzrost licz­by wier­nych Kato­lic­kie­go Kościo­ła Kop­tyj­skie­go, zwłasz­cza w Gór­nym Egip­cie. Nastą­pi­ło oży­wie­nie dzia­łal­no­ści dusz­pa­ster­skiej, a kato­lic­cy księ­ża kop­tyj­scy zaczę­li przy­go­to­wy­wać się do kapłań­stwa w semi­na­rium duchow­nym w Maadi, bli­sko Kairu, zapo­cząt­ko­wa­nym w roku 1953. Poma­łu kato­li­cy kop­tyj­scy roz­pro­szy­li się po całym Egip­cie, a nawet i do innych­kra­jów i kon­ty­nen­tów, takich jak: Liban, Euro­pa, Ame­ry­ka Pół­noc­na i Połu­dnio­wa, itd.              Aktu­al­nie Alek­san­dryj­skim Patriar­cha Kato­lic­kich kop­tów jest Estéfa­nos II Ghat­tas, któ­ry rezy­du­je w Kairze w Egip­cie. Kościół liczy oko­ło 170 tys. wier­nych.