Czy Bóg chce byśmy umierali za Ojczyznę?

Czy kochasz swo­ją mat­kę nad życie? To było pyta­nie, któ­re w cza­sach moje­go dzie­ciń­stwa uwa­ża­łam za jed­no z naj­głup­szych, zwłasz­cza, że zna­łam cał­kiem spo­ro osób dekla­ru­ją­cych taką miłość — tyle, że nie­ste­ty — tyl­ko dekla­ru­ją­cych. Więc ja jako dziec­ko nie kocha­łam mojej mat­ki nad życie, bo nikt nigdy ze mnie takiej dekla­ra­cji nie wydu­sił, a ponad­to, kie­dy umar­ła ja — mimo, że wie­le osób mówi­ło, że po śmier­ci mat­ki też się powin­no z bólu umrzeć — żyłam nadal.

Przy­po­mnia­ło mi się to, kie­dy prze­czy­ta­łam pyta­nia son­da­żu
zle­co­ne­go przez TVN24, w któ­rym jed­no z pytań brzmi czy było­by się goto­wym oddać
życie lub zdro­wie za ojczy­znę. Otóż tutaj przy­naj­mniej mam prze­wa­gę nad spo­rą
więk­szo­ścią bada­nych, że ja sta­nę­łam wobec takie­go wybo­ru i byłam goto­wa oddać
swo­je życie i zdro­wie za ojczy­znę, a dokład­nie za to, żeby w tej ojczyź­nie
zmie­ni­ło się coś na lep­sze. Jed­no­cze­śnie jed­nak — oczy­wi­ście — mia­łam nadzie­ję,
że zmie­ni się coś na lep­sze, a ja życia i zdro­wia nie postra­dam. Jeże­li ktoś ma
wąt­pli­wo­ści co do tego, że jesz­cze 30 lat temu moż­na było stra­cić życie i zdro­wie za ojczy­znę to chcę powie­dzieć, że jestem z rocz­ni­ka Grze­go­rza Prze­my­ka, któ­ry w tym samym roku co ja zda­wał matu­rę, a w kla­sie przed­ma­tu­ral­nej porząd­nie mnie obi­to za zło­że­nie pod “papie­skim” krzy­żem na pla­cu Zwy­cię­stwa (tak zwał się w tam­tych cza­sach obec­ny plac Pił­sud­skie­go) wią­zan­ki z szar­fą: Nie ginie kto za wia­rę i wol­ność umie­ra — pamię­ci zamor­do­wa­nych gór­ni­ków z kopal­ni Wujek.

Oczy­wi­ście, w porów­na­niu do cza­sów II woj­ny świa­to­wej czy
choć­by lat 50., nara­że­nia na repre­sje i szan­se na stra­ce­nie życia w latach 80. z
powo­du dzia­łal­no­ści anty­rzą­do­wej były nie­po­rów­na­nie mniej­sze — jed­nak ist­nia­ły,
a mecha­nizm powo­du­ją­cy decy­do­wa­nie się na taką dzia­łal­ność i ryzy­ko­wa­nie -
przy­naj­mniej zdro­wiem — sądzę, podob­ny. Otóż zakła­dam, że tym, co wywo­łu­je
podej­mo­wa­nie takie­go ryzy­ka jest sil­ne prze­ko­na­nie o tym, że oko­licz­no­ści w
któ­rych się żyje są abso­lut­nie nie do przy­ję­cia i powin­no się dążyć za wszel­ką
cenę do ich zmia­ny. Jed­no­cze­śnie celem jest nie utra­ta życia i zdro­wia, lecz ta
zmia­na — czy to będzie nie­pod­le­głość Pol­ski, prze­pę­dze­nie oku­pan­tów czy zmia­na
ustro­ju. Nikt z nas — w latach osiem­dzie­sią­tych — cho­dzą­cych na demon­stra­cje
anty­rzą­do­we nie miał w pla­nie zgi­nąć albo obe­rwać pałą. To było ryzy­ko
(obe­rwa­nie pałą dość praw­do­po­dob­ne) — jed­nak robi­li­śmy wszyst­ko, by zdą­żyć
uciec, a nie cze­ka­li­śmy na cio­sy. Sądzę, że zarów­no żoł­nie­rze Armii Kra­jo­wej czy
powstań­cy byli moty­wo­wa­ni przez cel, jakim było wyzwo­le­nie ojczy­zny niż szu­ka­nie
śmier­ci za ojczy­znę. Dodam jesz­cze, że w cza­sach woj­ny zde­cy­do­wa­nie życie
“tanie­je” stąd i ryzy­kow­ne zacho­wa­nia łatwiej przy­cho­dzą sko­ro i tak
moż­na stra­cić życie nic nie robiąc.

Więc jeże­li cho­dzi o wyni­ki son­da­żu — ja bym dekla­ra­cjom o
odda­niu życia za ojczy­znę tak łatwo nie ufa­ła, ale też nie roz­dzie­ra­ła szat nad
tymi, któ­rzy nie zło­ży­li takiej dekla­ra­cji. Cóż, Kościół kato­lic­ki czci
męczen­ni­ków za wia­rę, ale jed­nak nigdy nie zachę­cał do tego, by wysta­wiać się na
męczeń­stwo, co wię­cej był łagod­ny — wbrew posta­wie dona­ty­stów — któ­re ide­ało­wi
wier­no­ści prze­ko­na­niom nie spro­sta­ły wybie­ra­jąc zło­że­nie ofia­ry bogom czy
wyda­nie ksiąg litur­gicz­nych niż pal­mę męczeń­stwa. Tym bar­dziej mnie dzi­wi
zgor­sze­nie nie­któ­rych publi­cy­stów kato­lic­kich wyni­ka­mi son­da­żu.