Rozmowa z Ahmedem Nassefem, redaktorem naczelnym portalu Muslim WakeUp!

Być może jeste­śmy świad­ka­mi islam­skiej refor­ma­cji. Libe­ral­ni muzuł­ma­nie zaczy­na­ją gło­śno mówić o swo­jej wie­rze. – Chce­my “ode­brać” naszą wia­rę fun­da­men­ta­li­stom i eks­tre­mi­stom. Chce­my reli­gii poka­zu­ją­cej naszą miłość do Boga i kon­cep­cji jego jed­no­ści, islam­skiej kon­cep­cji towhi­du, poprzez uka­zy­wa­nie naszej miło­ści dla Boże­go stwo­rze­nia – mówi w roz­mo­wie z Eku­me­nicz­ną Agen­cją Infor­ma­cyj­ną Ahmed Nassef, redak­tor naczel­ny por­ta­lu Muslim WakeUp! i jeden z lide­rów Unii Postę­po­wych Muzuł­ma­nów Ame­ry­ki Pół­noc­nej.

Piotr Kali­now­ski: XVI wiek przy­niósł chrze­ści­jań­stwu Refor­ma­cję. Podob­ny pro­ces miał miej­sce w juda­izmie i dopro­wa­dził do powsta­nia ruchu refor­mo­wa­ne­go i kon­ser­wa­tyw­ne­go. Czy jest też szan­sa na refor­mę isla­mu?Ahmed Nassef: — Islam posia­da wewnętrz­ne mecha­ni­zmy, któ­re pozwa­la­ją na refor­my poprzez ijti­had, czy­li oświe­ce­nie lub nie­za­leż­ne myśle­nie w islam­skim pra­wo­daw­stwie. Pro­blem nie leży w bra­ku mecha­ni­zmów, ale w tym, że insty­tu­cje edu­ka­cyj­ne kon­tro­lo­wa­ne są przez wah­ha­bi­tów i sala­fi­tów, co w prak­ty­ce unie­moż­li­wia pre­zen­to­wa­nie inne­go punk­tu widze­nia i fawo­ry­zu­je auto­ry­tar­ną i eks­tre­mi­stycz­ną inter­pre­ta­cję reli­gii.

Twój por­tal uka­zu­je islam bar­dzo róż­ny od reli­gii pre­zen­to­wa­nej przez więk­szość mediów. Czy mógł­byś opi­sać waszą wizję isla­mu?- To islam zako­rze­nio­ny w dłu­giej tra­dy­cji nie­za­leż­ne­go myśle­nia oraz doce­nia­nia róż­no­rod­no­ści i plu­ra­li­zmu w spo­łe­czeń­stwie muzuł­mań­skim. Chce­my „ode­brać” naszą wia­rę fun­da­men­ta­li­stom i eks­tre­mi­stom. Chce­my reli­gii poka­zu­ją­cej naszą miłość do Boga i kon­cep­cji jego jed­no­ści, islam­skiej kon­cep­cji towhi­du, poprzez uka­zy­wa­nie naszej miło­ści dla Boże­go stwo­rze­nia. Chce­my spra­wie­dli­wo­ści i współ­czu­cia dla wszyst­kich, bez wzglę­du na ich reli­gię, płeć, pocho­dze­nie etnicz­ne czy inne cechy.

Czy spo­tka­łeś się już z pro­te­sta­mi ze stro­ny bar­dziej orto­dok­syj­nych muzuł­ma­nów?- Fun­da­men­ta­li­ści chcą mieć na islam mono­pol, więc czę­sto wście­ka­ją się widząc muzuł­ma­nów, któ­rzy nie podzie­la­ją ich eks­lu­zy­wi­stycz­ne­go i jed­no­stron­ne­go punk­tu widze­nia. Jed­nak więk­szość wyznaw­ców isla­mu, któ­rzy odkry­wa­ją naszą stro­nę jest przy­chyl­nie nasta­wio­nych. Więk­szość e‑maili, któ­re dosta­ję to kore­spon­den­cja od ludzi wdzięcz­nych, któ­rzy naresz­cie zna­leź­li maga­zyn, któ­ry odzwier­cie­dla ich poglą­dy na otwar­tą i tole­ran­cyj­ną wia­rę.

Czy taka kon­cep­cja zdo­by­wa popu­lar­ność? Kto podzie­la wasze poglą­dy?- Postę­po­wy ruch w isla­mie jest zja­wi­skiem glo­bal­nym. Wie­lu ludzi robi podob­ne rze­czy do naszych w Połu­dnio­wej Afry­ce, Male­zji, Ira­nie i innych czę­ściach świa­ta, w któ­rych żyją muzuł­ma­nie. Sta­ra­my się ich wszyst­kich połą­czyć w bar­dziej inklu­zyj­ną wspól­no­tę muzuł­mań­ską. Są oczy­wi­ście róż­ni­ce poglą­dów, a warun­ku­ją je lokal­ne warun­ki. W Ame­ry­ce Pół­noc­nej mamy tę prze­wa­gą, że mamy wol­ność sło­wa. W Ame­ry­ce wspól­no­ty muzuł­mań­skie róż­nią się od sie­bie, gdyż skła­da­ją się na nie imi­gran­ci z całe­go świa­ta. Mamy też wie­lu kon­wer­ty­tów pocho­dze­nia afro­ame­ry­kań­skie­go i euro­ame­ry­kań­skie­go.

W tej chwi­li ser­cem isla­mu jest zasa­da lite­ral­nej inter­pre­ta­cji Kora­nu. Czy ist­nie­je szan­sa na libe­ral­ną inter­pre­ta­cję?- Histo­ria inter­pre­ta­cji Kora­nu to tak­że histo­ria róż­no­rod­no­ści. Inter­pre­ta­cja lite­ral­na jest w zasa­dzie bar­dzo mło­da. Potrze­ba kon­tek­sto­wej infor­ma­cji, któ­ra pozwo­li­ła­by na lep­sze zro­zu­mie­nie świę­te­go Pisma isla­mu, dopro­wa­dzi­ła do roz­wo­ju nowych rodza­jów egze­ge­zy Kora­nu, takich jak asbab al-nuzul, czy­li bada­nie powo­dów obja­wie­nia poszcze­gól­nych wer­se­tów; nasi­ka wa man­sukh, czy­li roz­pa­try­wa­nie odwo­ła­nia poszcze­gól­nych wer­se­tów, czy też wer­se­tów odwo­łu­ją­cych; tafsir bati­ki, czy­li ezo­te­rycz­na czy mistycz­na inter­pre­ta­cja i tak dalej. Jak widać kon­tek­sto­wa inter­pre­ta­cja nie jest niczym nowym – po pro­stu przy­po­mi­na­my tę tra­dy­cję, któ­ra jest ser­cem isla­mu i chce­my przy­sto­so­wać ją do nasze­go cza­su i miej­sca.

Czy postę­po­wi muzuł­ma­nie mają swo­ich duchow­nych, swo­je mecze­ty?- Jed­ną z prze­wag, jaką maja muzuł­mań­scy refor­ma­to­rzy nad refor­ma­to­ra­mi innych reli­gii jest fakt, że islam nie jest reli­gią kle­ry­kal­ną. Jed­nak, poprzez stu­le­cia, podob­nie jak w innych reli­giach, islam wytwo­rzył kler, któ­ra pró­bu­je mono­po­li­zo­wać pew­ne rze­czy. Wie­lu zwo­len­ni­ków nasze­go ruchu w Ame­ry­ce Pół­noc­nej to muzuł­mań­scy ucze­ni wykształ­ce­ni na islam­skich stu­diach aka­de­mic­kich. Poza tym nasi wier­ni to ludzie wszyst­kich zawo­dów i życio­wych wybo­rów.

Dzię­ku­ję za roz­mo­wę.

Czy­taj tak­że:

• Postę­po­wi muzuł­ma­nie przy­by­wa­ją