Czy kobiety będą mogły prowadzić samochód?

Tego jesz­cze nie wia­do­mo, wia­do­mo jed­nak, że sau­dyj­skie kobie­ty będą mogły zakła­dać i pro­wa­dzić pry­wat­ne fir­my. Takie pra­wo zatwier­dził król Fahd, wład­ca Ara­bii — infor­mu­je “Gaze­ta Wybor­cza” (8 czerw­ca 2004). Pra­wo, któ­re pozwa­la kobie­tom na “zakła­da­nie firm we wszyst­kich dzie­dzi­nach, któ­rych nie zaka­zu­je Koran”, choć nie brzmi zbyt postę­po­wo, jest w Ara­bii Sau­dyj­skiej wiel­kim prze­ło­mem i ma szan­sę otwo­rzyć rynek pra­cy dla kobiet.

Obec­nie w kra­ju pra­cu­je zawo­do­wo zale­d­wie 5 proc. Sau­dy­jek, choć kobie­ty sta­no­wią ponad poło­wę miesz­kań­ców z wyż­szym wykształ­ce­niem. Dotych­czas Sau­dyj­ki pra­co­wa­ły przede wszyst­kim jako pie­lę­gniar­ki, nauczy­ciel­ki oraz w nie­któ­rych urzę­dach. Jeśli nawet naj­bo­gat­sze z nich mogły pozwo­lić sobie na inwe­sto­wa­nie odzie­dzi­czo­ne­go po rodzi­cach mająt­ku, to zakła­da­ne przez nich skle­py czy fir­my han­dlo­we musia­ły być ofi­cjal­nie kie­ro­wa­ne przez ich mężów.

Ostat­nie zmia­ny kobie­tom jed­nak nie wystar­cza­ją. Już zapo­wie­dzia­ły one dal­szą wal­kę z dys­kry­mi­na­cją. Sau­dyj­skie sufra­żyst­ki mówią, iż zamie­rza­ją wal­czyć o pra­wo do cho­dze­nia po uli­cach bez towa­rzy­stwa mężów i ojców; chcą też znie­sie­nia zaka­zu widy­wa­nia się i roz­mo­wy z obcy­mi męż­czy­zna­mi.

W Ara­bii bar­dzo sil­ni są wro­go­wie wszel­kich zmian, któ­rzy będą dążyć do tego, aby “refor­ma kobie­ca” pozo­sta­ła “refor­mą papie­ro­wą”.

Ara­bia Sau­dyj­ska to naj­bar­dziej kon­ser­wa­tyw­na muzuł­mań­ska monar­chia na świe­cie. Gdy w ostat­nich latach w sąsied­nim Bah­raj­nie, Kata­rze i Kuwej­cie kobie­ty zyski­wa­ły pra­wa wybor­cze, Sau­dyj­ki nie były w sta­nie wywal­czyć zgo­dy na kie­ro­wa­nie samo­cho­da­mi. Ści­śle pod­po­rząd­ko­wa­ne ojcom i mężom kobie­ty nie mogą być świad­ka­mi w sądach, a pra­wo kora­nicz­ne naka­zu­je im nie­mal cał­ko­wi­te posłu­szeń­stwo wobec męskich człon­ków rodzi­ny. Jed­nak od kil­ku­na­stu lat w Ara­bii Sau­dyj­skiej doko­nu­je się bar­dzo powol­na eman­cy­pa­cja. Pierw­szym impul­sem były zdję­cia ame­ry­kań­skich żoł­nie­rek, któ­re Sau­dyj­czy­cy zoba­czy­li w cza­sie woj­ny o Kuwejt w 1991 r. w pro­gra­mach CNN.

Prof. Andrzej Kapi­szew­ski, kie­row­nik Kate­dry Bli­skie­go i Dale­kie­go Wscho­du na Uni­wer­sy­te­cie Jagiel­loń­skim, były amba­sa­dor w Zjed­no­czo­nych Emi­ra­tach Arab­skich i Kata­rze, tak komen­tu­je donie­sie­nia z Ara­bii Sau­dyj­skiej mówi:

Nie ocze­ku­ję w tej spra­wie żad­nej rewo­lu­cji. To musi potrwać co naj­mniej jed­ną gene­ra­cję i będzie się doko­ny­wać bar­dzo mały­mi kro­ka­mi. Ale moim zda­niem ten kie­ru­nek zmian zwy­cię­ży. W Ara­bii Sau­dyj­skiej nara­sta nacisk coraz licz­niej­szych, dobrze wykształ­co­nych kobiet. Rośnie też pre­sja zagra­ni­cy — rów­nież tej naj­bliż­szej, arab­skiej. Sytu­acja kobiet w Bah­raj­nie czy Kata­rze jest prze­cież o wie­le lep­sza niż w Ara­bii Sau­dyj­skiej. Wszę­dzie, rów­nież w Ara­bii, moż­na też oglą­dać tę samą tele­wi­zję al-Dża­zi­ra, w któ­rej wystę­pu­ją i są poka­zy­wa­ne kobie­ty czyn­ne zawo­do­wo. To ma ogrom­ne zna­cze­nie, bo al-Dża­zi­ra jest sta­cją arab­ską, a nie obcą, zachodnią.Prof. Kapi­szew­ski przy­po­mi­na rów­no­cze­śnie, że sytu­acja kobiet była już kie­dyś lep­sza. Przed 20–25 laty Sau­dyj­ki mogły nawet pro­wa­dzić samo­cho­dy. Jed­nak potem wzro­sły wpły­wy kon­ser­wa­tyw­nych duchow­nych i jed­no­cze­śnie osła­bła wła­dza cen­tral­na, co zaowo­co­wa­ło narzu­ce­niem kobie­tom bar­dzo restryk­cyj­nych ogra­ni­czeń. Forum Znak