Dania: nowy minister ds. kościelnych. Trudne czasy dla Kościoła?

Manu Sare­en z socjal­li­be­ral­nej Par­tii Rady­kal­nej został mini­strem ds. kościel­nych w koali­cyj­nym rzą­dzie socjal­de­mo­kra­tycz­nej Hel­le Thor­ning-Schmidt, pierw­szej kobie­ty, któ­ra sta­nę­ła na cze­le duń­skie­go rzą­du. Mini­ster Sare­en (zdj.)jest pierw­szym mini­strem ds. kościel­nych o imi­granc­kich korze­niach. Pocho­dzą­cy z Indii Sare­en zapo­wie­dział, że jego prio­ry­te­tem będzie dopro­wa­dze­nie do zmia­ny kościel­nych prze­pi­sów oraz moż­li­wo­ści wpro­wa­dze­nia bło­go­sła­wie­nia par homo­sek­su­al­nych w (lute­rań­skim) Koście­le Ludo­wym.

Duń­ska kon­sty­tu­cja z 1953 roku sta­no­wi, że Kościół Ewan­ge­lic­ko-Lute­rań­ski jest Kościo­łem Ludo­wym, a za spra­wy admi­ni­stra­cyj­ne Kościo­ła odpo­wia­da mini­ster. Usta­wa zasad­ni­cza wpraw­dzie nie zobo­wią­zu­je mini­stra do przy­na­leż­no­ści do Kościo­ła Ludo­we­go, jed­nak dotych­czas zwy­cza­jem było to, że mini­ster był lute­ra­ni­nem. Sare­en wyzna­wał hin­du­izm, ale dzie­więć lat temu przy­jął chrzest.

Oprócz funk­cji mini­stra ds. kościel­nych Sare­en objął rów­nież tekę mini­stra ds. nor­dyc­kich. Zapo­wie­dział, że przyj­rzy się funk­cjo­no­wa­niu wspól­not reli­gij­nych w Danii i spraw­dzi, czy nie­któ­re z nich nie mają zbyt uprzy­wi­le­jo­wa­nej pozy­cji praw­nej. Pod­kre­ślił, że spra­wą prio­ry­te­to­wą będzie wpro­wa­dze­nie do Kościo­ła Ludo­we­go bło­go­sła­wie­nia mał­żeństw jed­no­pł­cio­wych.

-Ta nomi­na­cja to robie­nie sobie żar­tów z Kościo­ła – skwi­to­wał powo­ła­nie nowe­go mini­stra ks. Hen­rik Høj­lund z lute­rań­skie­go sto­wa­rzy­sze­nia, koja­rzo­ne­go z kon­ser­wa­tyw­ny­mi krę­ga­mi kościel­ny­mi. – Myślę, że mini­ster będzie chciał wpro­wa­dzić naj­bar­dziej rady­kal­ną wer­sję mał­żeństw homo­sek­su­al­nych. Oso­bi­ście nie mam zamia­ru w tym uczest­ni­czyć – dodał duchow­ny.

Archa­icz­ne rela­cje

Sto­sun­ki pań­stwo-Kościół w Danii są jed­ny­mi z naj­bar­dziej archa­icz­nych w Euro­pie. Mini­ster ds. kościel­nych jest wła­dzą admi­ni­stra­cyj­ną w Koście­le i posia­da ogrom­ny wpływ na funk­cjo­no­wa­nie die­ce­zji i para­fii, peł­nią­cych jed­no­cze­śnie funk­cję urzę­dów sta­nu cywil­ne­go.

Dys­ku­sja nad roz­dzia­łem Kościo­ła od Pań­stwa w Danii trwa od dłuż­sze­go cza­su, jed­nak nie dopro­wa­dzi­ła do kon­kret­nych roz­wią­zań jak w Szwe­cji czy Fin­lan­dii. W nie­dłu­gim cza­sie tema­tem roz­dzia­łu Kościo­ła i Pań­stwa zaj­mie się nor­we­ski par­la­ment, któ­ry wzo­ru­je się na szwedz­kich roz­wią­za­niu.

Dłu­ga histo­ria sprze­ci­wu

W duń­skim Koście­le lute­rań­skim od daw­na mówi się o koniecz­no­ści jak naj­szyb­sze­go roz­wo­du z pań­stwem. Zbyt bli­skie rela­cje mię­dzy oby­dwo­ma pod­mio­ta­mi szko­dzą, jak prze­ko­nu­je wie­lu duchow­nych, nie­za­leż­no­ści Kościo­ła, jego misyj­no­ści oraz unie­moż­li­wia w peł­ni swo­bod­ny głos Kościo­ła nie tyl­ko we wła­snych spra­wach, ale rów­nież w kwe­stiach spo­łecz­nych. W histo­rii Kościo­ła Ludo­we­go kil­ka­krot­nie docho­dzi­ło do schizm na kan­wie ducho­we­go odro­dze­nia – waż­nym postu­la­tem ruchów pie­ty­stycz­nych w XVIII i XIX wie­ku było unie­za­leż­nie­nie Kościo­ła od pań­stwa.

Jed­nym z naj­go­ręt­szych i naj­bar­dziej zna­nych kry­ty­ków rela­cji pań­stwo-Kościół był zna­ny duń­ski filo­zof i lute­rań­ski teo­log Søren Kier­ke­ga­ard (1811–1855). Uwa­żał, że Kościół uza­leż­nio­ny od pań­stwa zabi­ja chrze­ści­jań­ską odpo­wie­dzial­ność i nisz­czy jego zasad­ni­cze powo­ła­nie – misję dla Chry­stu­sa. Pod koniec życia Kier­ke­ga­ard szcze­gól­nie ostro kry­ty­ko­wał pod­le­głość Kościo­ła wobec pań­stwa. Gdy umie­rał odmó­wił przy­ję­cia Komu­nii Świę­tej od duchow­ne­go repre­zen­tu­ją­ce­go Kościół pań­stwo­wy. Wbrew woli naj­bliż­szych został pocho­wa­ny na jed­nym z kopen­ha­skich cmen­ta­rzy przez duchow­ne­go Kościo­ła pań­stwo­we­go. Prze­ciw­ko cere­mo­nii pro­wa­dzo­nej przez duchow­ne­go pro­te­sto­wał jego sio­strze­niec Hen­rik Lund, któ­ry póź­niej został uka­ra­ny grzyw­ną za zakłó­ca­nie porząd­ku.