- 31 marca, 2023
- przeczytasz w 4 minuty
Szerokim echem odbiła się sprawa modlitwy ekumeniczno-międzyreligijnej z okazji 18. Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Holocaustu. Obecni na uroczystości duchowni prawosławni stwierdzili, że nie będą modlić się obok luterańskiej duchownej. Incydent wywołał pr...
Prawosławni przepraszają za incydent
Szerokim echem odbiła się sprawa modlitwy ekumeniczno-międzyreligijnej z okazji 18. Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Holocaustu. Obecni na uroczystości duchowni prawosławni stwierdzili, że nie będą modlić się obok luterańskiej duchownej. Incydent wywołał protest władz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Na wniosek Biskupa Kościoła tematem zajęła się również Polska Rada Ekumeniczna (PRE). Niedawno prawosławni przeprosili za incydent, jednak uczynili to pośrednio i jedynie w formie ustnej.
Przypomnijmy: 27 stycznia 2023 roku przed Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego odbyły się uroczystości, na których z ramienia Kościoła luterańskiego pojawiła się ks. Wiktora Matloch, wikaria Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie.
Dwóch duchownych prawosławnych oświadczyło wobec organizatorów (Fundacja Shalom), że obecność luterańskiej teolożki jest zmianą w programie i że oni nie mogą w tej modlitwie uczestniczyć. Wszystko miało miejsce na parę minut przed rozpoczęciem uroczystości. Ks. Matloch zdecydowała się na wycofanie się z uroczystości. Szczegółowo sprawę opisaliśmy tutaj.
Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego ks. Jerzy Samiec skierował do organizatorów pismo w sprawie incydentu. Odbyły się konsultacje. Fundacja Shalom, nie bez presji innych organizacji żydowskich, przeprosiła za zaistniałą sytuację.
21 lutego 2023 r. bp Samiec wydał list otwarty (szczegóły tutaj), w którym przypomniał stanowisko Kościoła ewangelicko-augsburskiego w kwestii równego traktowania wszystkich duchownych i stanowczo sprzeciwił się podważaniu autonomii Kościoła luterańskiego przez przedstawicieli i władze innych Kościołów.
W międzyczasie incydent przed Pomnikiem był szeroko komentowany w mediach ogólnokrajowych, nie tylko kościelnych, bo do wydarzeń odniosły się czołowe polskie czasopisma (m.in. Polityka, Tygodnik Powszechny). Gazeta Wyborcza opublikowała niedawno wywiad z ks. Wiktorią Matloch, w którym duchowna szczegółowo opowiedziała o styczniowych wydarzeniach, które miały miejsce bezpośrednio po zakończeniu Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan.
Niejako równolegle władze Kościoła luterańskiego postanowiły doprowadzić sprawę do końca, także na płaszczyźnie ekumenicznej.
8 marca 2023 r. (Dzień Kobiet) bp Samiec skierował list do prezesa Polskiej Rady Ekumenicznej ks. superintendenta Andrzeja Malickiego ws. incydentu. List został wysłany również do wiadomości Kościołów członkowskich PRE oraz gremiów kierowniczych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. W liście bp Samiec napisał m. in.:
Obcesowe potraktowanie duchownej naszego Kościoła, wymuszenie ustępstwa i brak szacunku dla autonomicznych decyzji Kościoła odczytuję jako afront, którego nie można wytłumaczyć jednorazową czy przypadkową niezręcznością. Nosi ona znamiona uporczywej manifestacji niechęci władz PAKP wobec Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, nie tylko wobec jednej duchownej, ale wobec całej Jednoty.
W dwustronicowym liście bp Samiec odwołał się do Statutu PRE, wskazując, że stanowi on, iż Kościoły zobowiązują się do poszanowania tożsamości konfesyjnej, a także do szerzenia tolerancji religijnej:
Kościół Ewangelicko-Augsburski nigdy nie oczekiwał i nie będzie oczekiwał specjalnego traktowania ani przyjęcia przez PAKP naszego spojrzenia na teologię urzędu, ale ma prawo i obowiązek oczekiwać poszanowania swojej odrębności, odmienności i różnorodności.
Zwierzchnik polskich luteranów wyraził oczekiwanie wobec władz PRE, iż te będą egzekwować zasady, wynikające ze Statutu, które wszystkie Kościoły członkowskie dobrowolnie uznają.
Reakcja reformowanych
Na list bpa Samca zareagował Konsystorz Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. W piśmie z 12 marca 2023 roku skierowanym do ks. Malickiego, a podpisanym przez biskupa Przemysława Korozę i prezesa konsystorza Piotra Niewieczerzała, reprezentanci Konsystorza podkreślili konieczność wzajemnej akceptacji dla różnorodności teologicznej:
Każdy z naszych Kościołów biorąc pod uwagę odmienność teologiczną, historyczną, etniczną i kulturową mógłby oczywiście dopatrywać się w pozostałych niedoskonałości. Wolimy jednak budować się we wspólnym chwaleniu Pana i służbie Jego dzieciom. Nieodzowną jednak postawą dla takiego wspólnego działania i wielbienia jest akceptacja wzajemnej odmienności i nieczynienie jednych absolutną normą dla drugich. Skromność wspólnego wyznania win, a nie pycha przekonania o własnej jedynosłuszności.
Reformowani Konsystorz przypomniał, że również w Kościele ewangelicko-reformowanym kobiety mogą sprawować „służbę ministrów Verbi Divini”, stąd też w pełni solidaryzuje się z głosem Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.
Spotkanie PRE i utajona odpowiedź
13 marca 2023 roku odbyło się posiedzenie Zarządu PRE, któremu przewodniczył ks. Andrzej Malicki. Ze strony prawosławnej w spotkaniu uczestniczył władyka lubelsko-chełmski Abel (Popławski) oraz arcybiskup wrocławsko-szczeciński Jerzy (Pańkowski).
Redakcja ekumenizm.pl wystosowała do ks. prezesa Malickiego oficjalne zapytanie w kwestii listu obydwu Kościołów oraz rezultatu spotkania władz PRE.
W odpowiedzi na list ks. Malicki udzielił odpowiedzi, jednak zastrzegł, że nie chce, aby problem został upubliczniony i nie wyraża zgody na publikację jego odpowiedzi w żadnych mediach.
Redakcji udało się jednak ustalić, że podczas spotkania strona prawosławna wyraziła ubolewanie zaistniała sytuacją, a bp Jerzy Samiec otrzymał ustne przeprosiny od arcybiskupa Jerzego.
O pośrednich przeprosinach poinformowani zostali również członkowie Synodu Diecezji Warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego podczas wyborczego Synodu, który odbył się 26 marca 2023 roku w Warszawie. Z urzędu członkinią Synodu jest także ks. Wiktoria Matloch.