Prymas, trudny ekumenizm i “pro multis”

Tra­ge­dia w kopal­ni węgla Halem­ba na Ślą­sku poło­ży­ła się cie­niem na wszy­stl­kich wyda­rze­niach minio­ne­go tygo­dnia. Poli­ty­cy zgod­nie powstrzy­ma­li się od kon­ty­nu­owa­nia ostat­niej fazy kam­pa­nii wybor­czej przed dru­gą turą wybo­rów samo­rzą­do­wych. Świat jed­nak żył inny­mi spra­wa­mi, a tak­że i w Pol­sce dys­ku­to­wa­no o tema­tach kościel­nych, nie­ste­ty znów na sty­ku poli­ty­ki i reli­gii. Przy­czyn­kiem do kolej­ne­go spo­ru była roz­mo­wa pre­mie­ra Kaczyń­skie­go, któ­ry prze­ko­ny­wał papie­ża Bene­dyk­ta XVI do pozo­sta­wie­nia tytu­łu pry­ma­sa Pol­ski w War­sza­wie oraz miał suge­ro­wać, kto mógł być następ­cą kar­dy­na­ła Glem­pa.

Spra­wa wywo­ła­ła zacie­ka­wie­nie i dys­ku­sję Czy­tel­ni­ków pod komen­ta­rza­mi redak­to­ra naczel­ne­go EAI Toma­sza Ter­li­kow­skie­go i Pio­tra Chrza­now­skie­go. Pod koniec tygo­dnia kan­ce­la­ria pre­mie­ra oraz sam szef rzą­du zde­men­to­wał donie­sie­nia, jako­by roz­ma­wiał o per­so­na­liach z Bene­dyk­tem XVI. Potwier­dził jednak,że nama­wiał papie­ża do pozo­sta­wie­nia pre­sti­żo­we­go tytu­łu pry­ma­sa Pol­ski w sto­li­cy.

Minio­ny tydzień zdo­mi­no­wa­ły jesz­cze trzy tema­ty, któ­re odbi­ły się sze­ro­kim echem w pol­skich mediach.

Pierw­szym z nich było histo­rycz­ne spo­tka­nie hono­ro­we­go zwierzch­ni­ka Wspól­no­ty Angli­kań­skiej i arcy­bi­sku­pa Can­ter­bu­ry Rowa­na Wil­liam­sa z Bene­dyk­tem XVI. Pry­mas Wil­liams, oprócz słów zachę­ty i podzię­ko­wań za dotych­cza­so­wy dia­log, usły­szał od papie­ża gorz­kie sło­wa, odno­szą­ce się do sytu­acji w Kościo­łach angli­kań­skich, któ­re wyświę­ca­ją kobie­ty do epi­sko­pa­tu i zezwa­la­ją na udzie­la­nie świę­ceń kapłań­skich homo­sek­su­ali­stom. W porów­na­niu do, mimo wszyst­ko wywa­żo­nych i dyplo­ma­tycz­nych, słów Bene­dyk­ta nie­zwy­kle ostro zabrzmia­ła wypo­wiedź kar­dy­na­ła Wal­te­ra Kaspe­ra, odpo­wie­dzial­ne­go w Kurii Rzym­skiej za eku­me­nizm. Nie­miec­ki kar­dy­nał pod­kre­ślił, że nie może być jed­no­ści ze wspól­no­ta­mi, któ­re dopusz­cza­ją żeń­ski epi­sko­pat. Poja­wi­ły się nawet pogło­ski, że Waty­kan przy­go­to­wu­je się do ofen­sy­wy, któ­rej celem jest wypro­wa­dze­nie z Kościo­ła angli­kań­skie­go kon­ser­wa­ty­stów. Dys­ku­sja na temat, czym jest współ­cze­sny angli­ka­nizm spo­tka­ła się z żywym zain­te­re­so­wa­niem Czy­tel­ni­ków EAI, a to za spra­wą kon­tro­wer­syj­ne­go tek­stu, jaki uka­zał się na łamach dzien­ni­ka “Rzecz­po­spo­li­ta”.

Natu­ral­ne zain­te­re­so­wa­nie budzi zbli­ża­ją­ca się piel­grzym­ka Bene­dyk­ta XVI do Tur­cji.W mediach poja­wia­ły się­co­raz to nowe donie­sie­nia o pro­ble­mach, jakie może wywo­łać podróż bisku­pa Rzy­mu doTur­cji iocze­ki­wa­nia, jakie wią­żą z nią chrze­ści­ja­nie, a tak­że wyznaw­cy innych reli­gii, na całym świe­cie. Wizy­ta Bene­dyk­ta w Kon­stan­ty­no­po­lu będzie na pew­no waż­nym wyda­rze­niem dla patriar­cha­tu eku­me­nicz­ne­go, któ­ry nie­ustan­nie nara­żo­ny jest na dys­kry­mi­na­cję ze stro­ny turec­kich władz,a nawet boi się o swo­ją egzy­sten­cję. Praw­do­po­dob­nie Bene­dykt XVI odwie­dzi w Istam­bu­le Nie­bie­ski Meczet, co z wie­lu powo­dów było­by donio­słym wyda­rze­niem. Nie­wia­do­mo jed­nak, czy doj­dzie do tej wizy­ty, choć­by ze wzglę­dów bez­pie­czeń­stwa. Wło­skie media poin­for­mo­wa­ły, że w Tur­cji pla­no­wa­ny był zamach nie tyle na papie­ża, co na kar­dy­na­ła Kaspe­ra, któ­ry będzie towa­rzy­szyć Bene­dyk­to­wi pod­czas piel­grzym­ki, ponie­waż jej głów­nym i czę­sto zapo­mi­na­nym celem jest dia­log z pra­wo­sła­wiem — prio­ry­tet pon­ty­fi­ka­tu papie­ża Rat­zin­ge­ra.

Ogrom­nym zain­te­re­so­wa­niem śro­do­wisk tra­dy­cjo­na­li­stycz­nych i nie tyl­ko było nasze tłu­ma­cze­nie doku­men­tu kar­dy­na­ła Fran­ci­sa Arin­ze, doty­czą­ce słów kon­se­kra­cji Eucha­ry­stii.Pre­fekt Kon­gre­ga­cji ds. Kul­tu Boże­go i Dys­cy­pli­ny Sakra­men­tów wydał na pole­ce­nie papie­ża i po uprzed­nich kon­sul­ta­cjach ze świa­to­wym epi­sko­pa­tem nakaz, aby w msza­łach w języ­kach naro­do­wych frag­ment słów usta­no­wie­nia, odno­szą­cych się do “Kie­li­cha wyda­ne­go pro mul­tis” tłu­ma­czyć dosłow­nie, czy­li “za wie­lu”, a nie jak to jest w wie­lu kra­jach, “za wszyst­kich”. Pro­blem jest bar­dzo cie­ka­wy i to nie tyl­ko ze wzglę­dów litur­gicz­nych, ale ści­śle dogma­tycz­nych. EAI Ekumenizm.pl opu­bli­ko­wa­ła tłu­ma­cze­nie tek­stu, któ­re zna­la­zło się rów­nież na innych por­ta­lach, oraz komen­tarz do spra­wy.

20. 11. 2006 — 26. 11. 2006