Koniec z odszkodowaniami dla niemieckich Kościołów?

Komen­tarz autor­stwa Danie­la Dec­ker­sa, redak­to­ra FAZ spe­cja­li­zu­ją­ce­go się w spra­wach reli­gij­nych, przy­po­mi­na, że ponad 100 lat po wej­ściu w życie kon­sty­tu­cji weimar­skiej trud­no prze­ko­nu­ją­co wytłu­ma­czyć komu­kol­wiek, że każ­dy oby­wa­tel – bez wzglę­du czy wie­rzą­cy czy nie – finan­su­je pra­daw­ne zobo­wią­za­nia finan­so­we pań­stwa wobec Kościo­ła rzym­sko­ka­to­lic­kie­go i ewan­ge­lic­kie­go. – Nie­za­prze­cza­nie, Kościo­łom przy­słu­gu­je odszko­do­wa­nie za mie­nie utra­co­ne na mocy tzw. Reichs­de­pu­ta­tion­shaupt­schluss z począt­ku XIX wie­ku, jed­nak już kon­sty­tu­cje z 1919 roku (Art. 138) oraz ta z 1949 roku (Art. 140) zle­ca­ją usta­wo­daw­cy opra­co­wa­nie regu­la­cji, zmie­rza­ją­cych do wyco­fa­nia się pań­stwa z płat­no­ści na rzecz Kościo­łów – przy­po­mi­na Dec­kers.

Tzw. Reichs­de­pu­ta­tion­shaupt­schluss przy­ję­to 25 lute­go 1803 roku w Raty­zbo­nie. Jest to obo­wią­zu­ją­cy do dziś akt praw­ny, na mocy któ­re­go ksią­żę­ta nie­miec­cy otrzy­ma­li rekom­pen­sa­tę za utra­co­ne na rzecz Fran­cji posia­dło­ści. Rekom­pen­sa­ta odby­ła się kosz­tem Kościo­łów, któ­rych mie­nie zse­ku­la­ry­zo­wa­no. Rocz­nie Kościół rzym­sko­ka­to­lic­ki i ewan­ge­lic­kie Kościo­ły kra­jo­we otrzy­mu­ją z budże­tu pań­stwa ok. 500 milio­nów euro odszko­do­wa­nia.

Das Grund­ge­setz ver­langt ein Ende sta­atli­cher Zahlun­gen an die Kir­chen. Bislang wur­de das von allen Bun­de­sre­gie­run­gen igno­riert. Späte­stens nach der näch­sten Par­la­ment­swahl wird sich das ändern müs­sen, kom­men­tiert Daniel Dec­kers: https://t.co/BjjjQbm9Xl

— Frank­fur­ter All­ge­me­ine gesamt (@FAZ_NET) March 13, 2020

W poło­wie mar­ca 2020 r. przed­sta­wi­cie­le trzech par­tii opo­zy­cyj­nych – Zie­lo­nych, Lewi­cy i libe­ral­nej FDP zło­ży­li pro­jekt usta­wy, doty­czą­cy znie­sie­nia ogrom­nych trans­fe­rów pie­nięż­nych na rzecz Kościo­łów gene­ro­wa­nych każ­de­go roku. Usta­wa prze­wi­du­je jed­nak zawie­ra­nie poro­zu­mień mię­dzy Kościo­ła­mi, aby pozo­sta­ją­ce zobo­wią­za­nia spła­ca­no ratal­nie lub jed­no­ra­zo­wo przy uwzględ­nie­niu ekwi­wa­len­tu war­tość utra­co­ne­go mie­nia. Po wej­ściu w życie usta­wy, Kościo­ły i kra­je związ­ko­we mia­ły­by 5 lat na zawar­cie poro­zu­mie­nia, a zobo­wią­za­nia mogły­by być spła­co­ne w cią­gu ok. 25 lat, jed­nak już nie na mocy kon­sty­tu­cji, a bila­te­ral­nych uzgod­nień. Wnio­sko­daw­cy argu­men­tu­ją, że zmia­na obec­ne­go sta­nu rze­czy wpro­wa­dzi­ła­by real­ne rów­no­upraw­nie­nie Kościo­łów i związ­ków wyzna­nio­wych w RFN.

Zarów­no przed­sta­wi­cie­le Ewan­ge­lic­kie­go Kościo­ła Nie­miec (EKD), jak i rzym­sko­ka­to­lic­kiej Kon­fe­ren­cji Bisku­pów Nie­miec­kich (DBK) zade­kla­ro­wa­li chęć współ­pra­cy przy dal­szym pro­ce­do­wa­niu i nie wyra­zi­ły zasad­ni­czych zastrze­żeń. Trze­ba jed­nak pod­kre­ślić, że stro­ną w tej spra­wie nie będzie ani EKD ani DBK, a poszcze­gól­ne Kościo­ły – 20 samo­dziel­nych, ewan­ge­lic­kich Kościo­łów kra­jo­wych, two­rzą­cych EKD albo 27 die­ce­zje rzym­sko­ka­to­lic­kie. Po spła­ce­niu zobo­wią­zań brak finan­so­wa­nia ze stro­ny pań­stwa odczu­ły­by szcze­gól­nie ewan­ge­lic­kie Kościo­ły w daw­nej NRD, jed­nak zmia­ny nie odbi­ły­by się bez kon­se­kwen­cji rów­nież na die­ce­zjach rzym­sko­ka­to­lic­kich, wyłą­cza­jąc boga­te die­ce­zje w zachod­nich Niem­czech jak np. archi­die­ce­zję koloń­ską uzna­wa­nej za jed­ną z naj­bo­gat­szych, jeśli nie naj­bo­gat­szą die­ce­zję rzym­sko­ka­to­lic­ką świa­ta.

Dec­kers pod­kre­śla, że wszyst­kie więk­szo­ści par­la­men­tar­ne nie podej­mo­wa­ły się tema­tu – doty­czy­ło to zarów­no rzą­dów koali­cyj­nych socjal­de­mo­kra­tów z libe­ra­ła­mi, cha­de­cji z libe­ra­ła­mi oraz tzw. Wiel­kiej Koali­cji (cha­de­cja i socjal­de­mo­kra­cja). Według dzien­ni­ka­rza, sytu­acja może się zmie­nić, gdy temat zosta­nie pod­nie­sio­ny po wybo­rach, kie­dy w Niem­czech nastą­pi praw­do­po­dob­nie prze­ta­so­wa­nie poli­tycz­ne. Jed­nak – jak zauwa­ża – to opo­zy­cja pró­bu­je dziś „wypeł­nić życiem” prze­pi­sy kon­sty­tu­cyj­ne.

Wię­cej na ten temat:

» Ekumenizm.pl: 100 lat “dro­gi środ­ka” — nie­miec­kie prze­pi­sy kon­sty­tu­cyj­ne w rela­cjach pań­stwo-Kościół

---

Gale­ria