Luteranie wygrali w Sądzie Najwyższym

Wszyst­ko zaczę­ło się w 2012 roku. Wła­dze sta­nu roz­pi­sa­ły kon­kurs gran­to­wy na zakup zre­cy­klin­go­wa­nych opon samo­cho­do­wych prze­zna­czo­nych do pokry­cia powierzch­ni pla­ców zabaw. Dzię­ki temu dzie­ci bawią­ce się na pla­cach były­by lepiej chro­nio­ne w razie upad­ku. Do sta­no­we­go kon­kur­su zgło­si­ło się 44 insty­tu­cje, a gran­ty mogło otrzy­mać jedy­nie 14.

Para­fia Świę­tej Trój­cy nale­żą­ca do Lute­rań­skie­go Kościo­ła Syno­du Mis­so­uri, apli­ko­wa­ła o środ­ki i w ogól­nej kla­sy­fi­ka­cji zaję­ła wyso­kie, pią­te miej­sce. Para­fia chcia­ła prze­zna­czyć pozy­ska­ny mate­riał na potrze­by pla­cu zabaw dla swo­je­go przed­szko­la. Mimo wyso­kich ocen sta­no­wy Depar­ta­ment Zaso­bów Natu­ral­nych odmó­wił udzie­le­nia gran­tu. Powód? Kon­sty­tu­cja sta­no­wa zaka­zu­je pośred­nie­go lub bez­po­śred­nie­go prze­ka­zy­wa­nia pie­nię­dzy ze środ­ków publicz­nych na rzecz jakie­go­kol­wiek Kościo­ła czy związ­ku wyzna­nio­we­go. Para­fia nie dała za wygra­ną i zaskar­ży­ła decy­zję do sądu, argu­men­tu­jąc, że zosta­ła pogwał­co­na pierw­sza popraw­ka ame­ry­kań­skiej kon­sty­tu­cji, sta­no­wią­ca o wol­no­ści wyzna­nia i sło­wa, a tak­że 14. popraw­ka, gwa­ran­tu­ją­ca rów­ne trak­to­wa­nie wobec pra­wa.

Sąd fede­ral­ny Mis­so­uri odda­lił pozew para­fii, otwie­ra­jąc dro­gę do postę­po­wa­nia ape­la­cyj­ne­go. Para­fia sko­rzy­sta­ła z tej moż­li­wo­ści i odwo­ła­ła się do sądu okrę­go­we­go, jed­nak i ten pod­trzy­mał decy­zję poprzed­niej instan­cji. W tej sytu­acji para­fia posta­no­wi­ła zaape­lo­wać do Sądu Naj­wyż­sze­go, a spra­wie nada­no nazwę Tri­ni­ty Luthe­ran vs. Comer (od nazwi­ska Carol Comer, repre­zen­tu­ją­cej Depar­ta­ment Zaso­bów Natu­ral­nych sta­nu Mis­so­uri).

Od począt­ku postę­po­wa­nia w 2012 roku ame­ry­kań­ski Sąd Naj­wyż­szy prze­cho­dził kil­ka zmian per­so­nal­nych i w trak­cie ostat­niej kam­pa­nii pre­zy­denc­kiej był jed­nym z tema­tów gorą­cych debat. Sędziów wska­zu­je pre­zy­dent, a nomi­na­cje muszą być zatwier­dzo­ne przez Senat. Stąd też od tego, kto wygra wybo­ry pre­zy­denc­kie, zale­ży wynik nomi­na­cji, szcze­gól­nie po śmier­ci kon­ser­wa­tyw­ne­go sędzie­go Anto­ni­na Sca­lii. W spra­wie Tri­ni­ty Luthe­ran vs. Comer para­fia otrzy­ma­ła wspar­cie wie­lu orga­ni­za­cji reli­gij­nych, w tym orto­dok­syj­nych Żydów oraz kato­li­ków, gdyż rów­nież te wspól­no­ty zma­ga­ją się z trud­no­ścia­mi praw­ny­mi na sty­ku mię­dzy neu­tral­no­ścią pań­stwa a zasa­dą rów­no­upraw­nie­nia.

Po czte­rech latach wyrok zapadł 26 czerw­ca 2017 roku i, jak iro­nicz­nie zauwa­żył John G. Roberts, pre­zes Sądu Naj­wyż­sze­go nomi­no­wa­ny jesz­cze przez pre­zy­den­ta Geo­r­ga Busha, kon­se­kwen­cją dotych­cza­so­wych posta­no­wień było­by praw­do­po­dob­nie jedy­nie kil­ka obtar­tych kolan, jed­nak “wyłą­cze­nie lute­rań­skiej Para­fii Świę­tej Trój­cy z publicz­nych środ­ków, któ­re w innej sytu­acji by jej przy­słu­gi­wa­ły, tyl­ko dla­te­go, że cho­dzi o orga­ni­za­cję reli­gij­ną” jest sprzecz­ne z kon­sty­tu­cją.

Sędzio­wie, któ­rzy zgło­si­li zda­nie odręb­ne, pod­kre­śli­li, że po raz pierw­szy Sąd Naj­wyż­szy stwier­dził, iż rząd może prze­ka­zać orga­ni­za­cjom reli­gij­nym środ­ki publicz­ne. Decy­zja powi­ta­na przez kon­ser­wa­ty­stów jako wyraz wol­no­ści reli­gij­nej, zosta­ła skry­ty­ko­wa­na przez opo­nen­tów jako zła­ma­nie sta­rej zasa­dy roz­dzia­łu Kościo­ła od pań­stwa.