Baptystka prezydentką USA? Kamala Harris powalczy o Biały Dom

Bio­gra­fia reli­gij­na Kama­li Har­ris odzwier­cie­dla mul­ti­kul­tu­ro­wą i wie­lo­re­li­gij­ną rze­czy­wi­stość dzi­siej­szej Ame­ry­ki. Har­ris pocho­dzi z rodzi­ny chrze­ści­jań­sko-hin­du­istycz­nej i od naj­młod­szych lat zazna­jo­mio­na była z oby­cza­jo­wo­ścią oby­dwu reli­gii. Zosta­ła jed­nak chrze­ści­jan­ką, począt­ko­wo uczęsz­cza­ła do jed­ne­go z Kościo­łów zie­lo­no­świąt­ko­wych, jed­nak po krót­kim cza­sie zwią­za­ła się z Kościo­łem bap­ty­stów, do któ­re­go nale­ży do dziś. Z kolei jej mąż Doug Emhoff jest wyznaw­cą refor­mo­wa­ne­go juda­izmu.

Co wię­cej, Har­ris nie jest nomi­nal­ną bap­tyst­ką, a moc­no zaan­ga­żo­wa­ną uczest­nicz­ką życia kościel­ne­go.

Bap­ty­ści klu­czo­wi w histo­rii USA

Histo­ria bap­ty­zmu się­ga XVII wie­ku, tzw. dru­giej fali refor­ma­cji. Ruch bap­ty­stycz­ny wyod­ręb­nił się z usta­no­wio­ne­go Kościo­ła Anglii. Zna­kiem roz­po­znaw­czym bap­ty­stów, do cze­go nawią­zu­je ich nazwa, było odrzu­ce­nie prak­ty­ki chrztu nie­mow­ląt i udzie­la­nia go jedy­nie oso­bom w wie­ku świa­do­mym. Prze­śla­do­wa­ny w Anglii ruch bap­ty­stycz­ny, roz­wi­nął się szcze­gól­nie w Ame­ry­ce, gdzie do dziś pozo­sta­je naj­więk­szym wyzna­niem pro­te­stanc­kim.

Bap­tyzm, jak wie­le innych wyznań pro­te­stanc­kich, nie jest jed­no­li­ty, a w USA na kwe­stie dok­try­nal­ne nakła­da­ją się rów­nież uwa­run­ko­wa­nia histo­rycz­ne. Naj­więk­szą wspól­no­tą bap­ty­stycz­ną jest Kon­wen­cja Połu­dnio­wych Bap­ty­stów (SBC). Wpły­wo­wy reli­gij­nie i poli­tycz­nie Kościół był wyzna­niem bia­łej więk­szo­ści, posia­da­czy nie­wol­ni­ków, osób o kon­ser­wa­tyw­nych poglą­dach gło­szą­cych bia­łą supre­ma­cję. Od tego cza­su wie­le się zmie­ni­ło i dziś – mimo kon­ser­wa­tyw­ne­go, a nawet fun­da­men­ta­li­stycz­ne­go ukie­run­ko­wa­nia SBC jest bar­dziej inklu­zyj­ny i nie­ogra­ni­czo­ny od jed­nej rasy.

Wspól­no­ta liczą­ca ok. 12 milio­nów wier­nych jest dru­gim co do wiel­ko­ści wyzna­niem chrze­ści­jań­skim w USA po Koście­le rzym­sko­ka­to­lic­kim. Jed­nak oprócz SBC ist­nie­je rów­nież NBC, a więc Naro­do­wa Kon­wen­cja Bap­ty­stów, będą­ca związ­kiem bap­ty­stycz­nych para­fii sku­pia­ją­cych głów­nie afro­ame­ry­kań­ską mniej­szość.

Powsta­ła w 1895 roku NBC zna­czą­co róż­ni się od SCB nie tyl­ko pod wzglę­dem raso­wym, ale też dok­try­nal­nym, a kon­kret­nie w spra­wach dys­cy­pli­ny kościel­nej i ety­ki chrze­ści­jań­skiej. Bap­tyzm prak­ty­ku­je kon­gre­ga­cjo­nal­ny ustrój, a więc każ­da lokal­na wspól­no­ta (zbór) zarzą­dza się sama i okre­śla swój pro­fil ide­owy. Stąd też w NBC, któ­ra ma bar­dziej libe­ral­ny pro­fil, są wspól­no­ty, któ­re nie tyl­ko nie powo­łu­ją kobie­ty na pasto­rów, ale też nie kry­mi­na­li­zu­ją homo­sek­su­ali­zmu czy też abor­cji, pozo­sta­wia­jąc te zagad­nie­nia auto­no­mii zbo­rów.

Wia­ra to cza­sow­nik

I wła­śnie do NBC nale­ży wice­pre­zy­dent Kama­la Har­ris i nie jest to przy­na­leż­ność for­mal­na, a bar­dzo aktyw­na.

W 2022 roku wice­pre­zy­dent Har­ris była gościem spe­cjal­nym dorocz­nej kon­wen­cji NBC w Houston, gdzie wygło­si­ła pło­mien­ne prze­mó­wie­nie. Pod­czas kon­wen­cji, a tak­że przy wie­lu innych wyda­rze­niach chęt­nie poka­zu­je się ze swo­im dusz­pa­ste­rzem pasto­rem Amo­sem Brow­nem z 3. Zbo­ru Bap­ty­stów w San Fran­ci­sco, iko­ną wal­ki o pra­wa oby­wa­tel­skie afro­ame­ry­kań­skiej spo­łecz­no­ści.

Tak­że reli­gij­ność samej Kama­li Har­ris cha­rak­te­ry­zu­je się dużym zaan­ga­żo­wa­niem spo­łecz­nym, w tym przede wszyst­kim na wal­ce z rasi­zmem, nie­spra­wie­dli­wo­ścią spo­łecz­ną i wyklu­cze­niem ze wzglę­du na płeć czy orien­ta­cję sek­su­al­ną. W jed­nym z wywia­dów, gdy wspo­mi­na­ła począt­ki swo­jej chrze­ści­jań­skiej dro­gi, jesz­cze we wspól­no­cie zie­lo­no­świąt­ko­wej, mówi­ła, że wła­śnie stam­tąd ma swo­je naj­wcze­śniej­sze wspo­mnie­nia zwią­za­ne z Pismem Świę­tym. — To wła­śnie tam nauczy­łam się, że wia­ra jest cza­sow­ni­kiem, że musi­my nią żyć, oka­zy­wać ją w dzia­ła­niu.

Har­ris nie ukry­wa swo­ich libe­ral­nych poglą­dów na pra­wa repro­duk­cyj­ne kobiet, ale też nie uni­ka dia­lo­gu z chrze­ści­ja­na­mi z pra­we­go sek­to­ra, któ­rzy zde­cy­do­wa­nie czę­ściej popie­ra­ją Donal­da Trum­pa, a więc repu­bli­kań­skie­go kan­dy­da­ta. Trump nie tyl­ko nie jest iko­ną moral­no­ści czy aktyw­nym uczest­ni­kiem życia reli­gij­ne­go. Publicz­nie przy­zna­wał się do tego, że Boga nie pro­si o wyba­cze­nie, a media dono­si­ły, że nie­zbyt serio trak­tu­je wspie­ra­ją­cych go fun­da­men­ta­li­stów reli­gij­nych.

Pod­czas wspo­mnia­nej kon­wen­cji NBC Har­ris zary­so­wa­ła swo­je rozu­mie­nie chrze­ści­jań­skiej ety­ki w kon­tek­ście kwe­stii abor­cji, któ­ra tak­że w Pol­sce pod­no­si tem­pe­ra­tu­rę dys­ku­sji publicz­nej. – Gdy eks­tre­mi­ści pró­bu­ją ode­brać wol­ność kobiet, aby mogły podej­mo­wać decy­zje doty­czą­ce ich wła­sne­go cia­ła, lide­rzy reli­gij­ni zaj­mu­ją sta­no­wi­sko, wie­dząc, że nie trze­ba porzu­cać wia­ry lub pie­lę­gno­wa­nych głę­bo­ko prze­ko­nań reli­gij­nych, aby zgo­dzić się co do tego, że kobie­ta powin­na mieć zdol­ność do podej­mo­wa­nia decy­zji odno­śnie do swo­je­go cia­ła, a nie, że rząd będzie jej mówić, jak ma postę­po­wać – mówi­ła Har­ris, doda­jąc, że decy­zję podej­mie sama po kon­sul­ta­cji z pasto­rem lub księ­dzem, leka­rzem lub oso­ba­mi bli­ski­mi.

Por­tal Public Wit­ness wyli­czył, że Har­ris jest obec­nie pią­tym wice­pre­zy­den­tem USA wyzna­nia bap­ty­stycz­ne­go i tyl­ko jeden z byłych wice­pre­zy­den­tów, będą­cy wyzna­nia bap­ty­stycz­ne­go, objął póź­niej głów­ną posa­dę w Bia­łym Domu i był to Har­ry Tru­man (1945–53), rów­nież demo­kra­ta.

Bap­ty­stów w Bia­łym Domu było jed­nak wię­cej, zarów­no wśród pre­zy­den­tów (ostat­ni­mi byli Bill Clin­ton i Jim­my Car­ter), jak i wice­pre­zy­den­tów (Al Gore).

W ana­li­zach nauko­wych, ale przede wszyst­kim w ame­ry­kań­skiej prze­strze­ni publicz­nej coraz czę­ściej mówi się o chrze­ści­jań­skim nacjo­na­li­zmie niż o reli­gij­nej pra­wi­cy, tym bar­dziej że ten pierw­szy ter­min w coraz bar­dziej zauwa­żal­nym stop­niu doty­czy rów­nież kato­lic­kiej spo­łecz­no­ści. Jed­nak jak to w Ame­ry­ce, tak­że obli­cza chrze­ści­jań­skie­go nacjo­na­li­zmu są róż­ne począw­szy od postaw otwar­tych, a skoń­czyw­szy na sta­no­wi­skach otwar­cie rasi­stow­skich. Bo jak się oka­zu­je tak­że kon­ser­wa­tyw­ny kan­dy­dat repu­bli­ka­nów na wice­pre­zy­den­ta J. D. Van­ce musiał zma­gać się z nie­wy­bred­ny­mi uwa­ga­mi na temat swo­jej żony Ushy, któ­ra jest hin­du­ist­ką. Nawia­sem mówiąc hin­du­izm to ele­ment łączą­cy Ushę Van­ce z Kama­lą Har­ris, któ­ra przez swo­ją mat­kę był wycho­wy­wa­na w hin­du­izmie.

Temat wie­lo­wy­zna­nio­wo­ści, a raczej wie­lo­re­li­gij­no­ści, jest waż­ny dla oby­dwu szta­bów wybor­czych, stąd poskra­mia­nie rady­ka­łów jest klu­czo­we. Dla­cze­go? Aż 40% Ame­ry­ka­nów, któ­rzy zawar­li zwią­zek mał­żeń­ski od 2010 roku posia­da­ją mał­żon­ka o innej przy­na­leż­no­ści reli­gij­nej, a są to dane sprzed 10 lat. Dziś jest on zapew­ne więk­szy. Z kolei pra­wie 1/3 ame­ry­kań­skich mał­żeństw to związ­ki mię­dzy róż­ny­mi rasa­mi.

Po ofi­cjal­nej nomi­na­cji Par­tii Demo­kra­tycz­nej dla Kama­li Har­ris kam­pa­nia roz­krę­ci się na dobre, a wraz z nią przed­mio­tem ana­liz będzie elek­to­rat reli­gij­ny – zarów­no chrze­ści­jań­ski, jak muzuł­mań­ski i żydow­ski. Ogrom­ne zna­cze­nie będą mia­ły nie tyl­ko kwe­stie ide­owe jak abor­cja, ale też bie­żą­cy kon­flikt pale­styń­sko-izra­el­ski. Podzia­ły wewnątrz poszcze­gól­nych deno­mi­na­cji chrze­ści­jań­skich, nawet tych jed­no­znacz­nie koja­rzo­nych z jed­ną czy dru­gą stro­ną poli­tycz­ne­go spek­trum, ist­nie­ją, co dosko­na­le poka­zu­je zróż­ni­co­wa­ny elek­to­rat pro­te­stanc­ki, w tym nawet ewan­ge­li­kal­ny tra­dy­cyj­nie koja­rzo­ny z kon­ser­wa­ty­zmem oby­cza­jo­wym, a tak­że kato­lic­ki.

Dużo zale­ży rów­nież od tego, kogo Kama­la powo­ła na swo­je­go run­ning mate i czy będzie to katolik/katoliczka, jak w przy­pad­ku dru­ży­ny repu­bli­ka­nów.

We will see.