Reformacja w Holandii

Zale­d­wie kil­ka­set metrów od refor­mo­wa­nej kate­dry Oude Kerk w Amster­da­mie znaj­du­ją się trzy kościo­ły: men­no­nic­ki, lute­rań­ski i kato­lic­ki. Jed­nak w prze­ci­wień­stwie do kate­dry, pozo­sta­łe wymie­nio­ne tu kościo­ły, choć pokaź­nych roz­mia­rów, są nie­ja­ko ukry­te…

Kazimierz Bem: Wilki i łagodne jagniątka Chrystusa. Powstanie, rozwój i rola
Holenderskiego Kościoła Reformowanego w XVI i XVII wieku

ISBN 978–83-7507–220‑4, format B5, 186 s., indeks osobowy, mapki

Książ­kę otwie­ra dosko­na­łe wpro­wa­dze­nie: opis Nider­lan­dów od śre­dnio­wie­cza do koń­ca XVI wie­ku — pod pano­wa­niem Karo­la V i Fili­pa II Habs­bur­gów, po czym autor oma­wia zna­cze­nie Wil­hel­ma Orań­skie­go i m.in. ter­ror księ­cia Alby. Wie­le miej­sca poświę­co­no ukształ­to­wa­niu się Nider­lan­dów w latach 1572–1609. Na uwa­gę zasłu­gu­ją takie waż­ne zagad­nie­nia, jak powsta­nie insty­tu­cji repu­bli­ki, spór mię­dzy remon­stran­ta­mi a kontr­re­mon­stran­ta­mi czy synod w Dordrech­cie. W oddziel­nym roz­dzia­le autor sku­pia się na struk­tu­rze, orga­ni­za­cji i klu­czo­wych pro­ble­mach Kościo­ła Refor­mo­wa­ne­go w obu tytu­ło­wych stu­le­ciach. Szcze­gó­ło­wo oma­wia­ny jest roz­wój sytu­acji w pro­win­cjach (Holan­dia, Zelan­dia, Utrecht, Fry­zja, Ove­rijs­sel, Gel­dria, Gro­nin­gen, Dren­thei, Zie­mie Gene­ra­li­te­tu).

Osob­ny, bar­dzo cie­ka­wy roz­dział („Boża sadzon­ka prze­sa­dzo­na”) poświę­co­ny jest Kościo­ło­wi w holen­der­skich kolo­niach w Afry­ce i w obu Ame­ry­kach w XVII wie­ku. Książ­kę wień­czy pró­ba pod­su­mo­wa­nia, zaty­tu­ło­wa­na pro­wo­ka­cyj­nym pyta­niem: „Zło­ta holen­der­ska tole­ran­cja czy kal­wiń­ski fana­tyzm?”

Wil­ki i łagod­ne jagniąt­ka Chry­stu­sa to pierw­sza w języ­ku pol­skim książ­ka cał­ko­wi­cie poświę­co­na kon­fe­sjo­na­li­za­cji w Nider­lan­dach w XVI i XVII wie­ku. Mimo że publi­ka­cja speł­nia stan­dar­dy histo­rycz­nej mono­gra­fii nauko­wej (recen­zen­ta­mi byli spe­cja­li­ści tej mia­ry, co pro­fe­so­ro­wie Woj­ciech Krieg­se­isen z Pol­skiej Aka­de­mii Nauk oraz Janusz Maciusz­ko z Chrze­ści­jań­skiej Aka­de­mii Teo­lo­gicz­nej), auto­ro­wi uda­ło się napi­sać przy­stęp­nym języ­kiem dzie­ło zwię­złe, zawie­ra­ją­ce przy tym umie­jęt­nie dobra­ne barw­ne przy­kła­dy i szcze­gó­ły. Dla­te­go z czy­stym sumie­niem moż­na je pole­cić sze­ro­kie­mu krę­go­wi czy­tel­ni­ków zain­te­re­so­wa­nych euro­pej­ską refor­ma­cją.

Kazi­mierz Bem ukoń­czył magi­ster­skie stu­dia praw­ni­cze na Uni­wer­sy­te­cie Łódz­kim (2001). Dok­to­rat z pra­wa mię­dzy­na­ro­do­we­go obro­nił na Vri­je Uni­ver­si­te­it w Amster­da­mie (2007). Stu­dia teo­lo­gicz­ne na Yale Divi­ni­ty Scho­ol zakoń­czył jako Master of Divi­ni­ty (2010) i Master of Sacred The­olo­gy (2012). Od 2011 roku jest pasto­rem ewan­ge­lic­ko-refor­mo­wa­nym w First Church in Marl­bo­ro­ugh (Con­gre­ga­tio­nal) UCC w Sta­nach Zjed­no­czo­nych.

Zob. spis tre­ści