Rzymska refeleksja o naturze człowieka

W przy­szłym tygo­dniu 27 i 28 lute­go odbę­dzie się w Rzy­mie mię­dzy­na­ro­do­wy kon­gres, poświę­co­ny nauko­wym oraz bio­etycz­nym aspek­tom sta­tu­su ludz­kich embrio­nów. Orga­ni­za­to­rem spo­tka­nia jest Papie­ska Aka­de­mia Życia. Wczo­raj na kon­fe­ren­cji pra­so­wej w Waty­ka­nie gro­no naukow­ców zapre­zen­to­wa­ło tema­ty, któ­re mają zostać poru­szo­ne pod­czas kon­gre­su.

Adria­no Bom­pia­ni, lekarz gine­ko­log z Rzym­skie­go Uni­wer­sy­te­tu Kato­lic­kie­go Naj­święt­sze­go Ser­ca, zwró­cił uwa­gę na to, że aby okre­ślić praw­ny sta­tus ludz­kie­go embrio­nu koniecz­ne jest zro­zu­mie­nie jego natu­ry. Moż­na je osią­gnąć tyl­ko na dro­dze badań onto­lo­gicz­nych, bio­rą­cych pod uwa­gę usta­le­nia gene­ty­ki, bio­che­mii i bio­lo­gii mole­ku­lar­nej; z dru­giej zaś filo­zo­ficz­ne kate­go­rie ludz­kie­go ist­nie­nia i oso­bo­wo­ści.

Na szcze­gól­ną uwa­gę zasłu­gu­je wystą­pie­nie bp. Wil­le­ma Jaco­bu­sa Eij­ka z Gro­nin­gen (Holan­dia), leka­rza medy­cy­ny, teo­lo­ga moral­ne­go i eks­per­ta w spra­wach bio­ety­ki w jed­nej oso­bie. Pod­dał on kry­ty­ce róż­ne­go rodza­ju kry­te­ria zewnętrz­ne, według któ­rych okre­śla się moment w któ­rym embrion sta­je się isto­tą ludz­ką, takie jak np. moment zagnież­dże­nia zapłod­nio­nej komór­ki jajo­wej w maci­cy mat­ki. Według bisku­pa dla okre­śle­nia moral­ne­go sta­tu­su embrio­nów przy­dat­ne mogą być jedy­nie kry­te­ria wewnętrz­ne, opar­te na usta­le­niach nauko­wych.

Bp Eijk zwró­cił uwa­gę, że daw­ne kon­cep­cje oso­by ludz­kiej, wywo­dzą­ce się a ary­sto­te­li­zmu, jak rów­nież współ­cze­sne teo­rie antro­po­lo­gicz­ne, wią­żą­ce moment powsta­nia isto­ty ludz­kiej z momen­tem naby­cia zacząt­ków samo­świa­do­mo­ści przy koń­cu cią­ży, czy też z okre­sem po naro­dze­niu dziec­ka, opar­te są duali­stycz­nej wizji natu­ry ludz­kiej. W tej opty­ce czło­wiek pozo­sta­je podzie­lo­ny na ele­ment ducho­wy i cie­le­sny. Z tego wzglę­du nie są one w sta­nie zado­wa­la­ją­co wyja­śnić feno­me­nu począt­ków ludz­kie­go życia. Co wię­cej, te kon­cep­cje są nie­nau­ko­we, bowiem nauka współ­cze­sna uka­zu­je jak bar­dzo ludz­ka oso­ba zde­ter­mi­no­wa­na jest już od chwi­li poczę­cia przez swój wła­sny genom. Eijk pod­kre­ślił, że nauka uka­zu­je czło­wie­ka w jego sub­stan­cjal­nej jed­no­ści. “Cho­ciaż nie jest moż­li­we wyka­za­nie za pomo­cą metod empi­rycz­nych ist­nie­nia oso­bo­wo­ści ludz­kiej od chwi­li poczę­cia, to jed­nak filo­zo­ficz­na reflek­sja nad bio­lo­gicz­nym i antro­po­lo­gicz­nym sta­tu­sem embrio­nu wska­zu­je na sprzecz­ność mię­dzy nie­bez­po­śred­nią, lub stop­nio­wą huma­ni­za­cją, a wizją czło­wie­ka jako sub­stan­cjal­nej jed­no­ści ducha i cia­ła” — powie­dział bp Eijk.